Thich Nhat Hanh stelt over liefde “You must love in such a way, that the other person feels free”. Zijn opdracht in liefde is om anderen lief te hebben op een manier waarin die ander zich vrij kan voelen. Wat een prachtige opdracht is dat. Misschien is het zelfs een taak die je wilt oppakken. Liefde die een ander vrij laat. Hoe werkt zo’n liefde?
Het leven van Thich Nhat Hanh stond in het teken van vrede. Zijn uitingen waren ook vol vrede en mededogen. Hij kwam voort uit een land met een pijnlijke geschiedenis.
Een verlangen om te helpen
Zijn land was in burgeroorlog. Een strijd van broer tegen broer, zonen tegen hun vaders. Aanhangers van communisme tegen gemeenschappen die daar niet om gevraagd hadden.
Thich Nhat Hanh heeft die oorlog als een boeddhistisch monnik meegemaakt. Hij wilde dat het boeddhisme zich zou vernieuwen en meer zou doen dan studeren in bibliotheken en kloosters. Hij zag de rijkdom van de boeddhistische traditie en beoefening en vroeg zich af hoe je daarmee de bevolking zou kunnen helpen.
Verlangen naar praktisch boeddhisme
Maar het gevolg was strijd. Hij was een vredelievende rebel, maar zijn ideeën werden gevaarlijk gevonden. De ideeën van “een boeddhistisch radicaal” die wilde dat het boeddhisme praktisch vertaald zou worden en de levens van zijn volk zouden verbeteren, verstoorde de orde en hij werd buitengesloten. Ook anderen klooster kregen instructie hem niet op te nemen.
Gelukkig waren er anderen die de uitgesloten jonge monniken een plek gaven om hun idealistische idee van praktisch boeddhisme te beoefenen. Ze begonnen dus te helpen in een periode van strijd en burgeroorlog.
Liefde in werking
De strijders vertrouwden niet dat de monniken niet meededen aan de strijd. Er werden monniken gedood door strijders, simpelweg om dat ze naar dorpen gingen en hielpen met scholen en het krijgen van geboortebewijzen en paspoorten.
Steeds opnieuw gingen ze terug en hielpen. Ondanks tegenslagen bleven ze trouw aan hun wens om vredelievend en hulpvaardig te zijn.
Levend en praktisch boeddhisme
Thich Nhat Hanh was vooral gedreven door een verlangen om boeddhisme helpend en relevant in onze tijd te laten zijn. Hij wilde deelnemen en bijdragen, niet alleen mediteren.
Levend boeddhisme en de waarden van zijn oorsprong leven op een manier die je alleszins liefdevol zou mogen noemen. Het was gebaseerd op een streven naar begrip, compassie en hulpvaardigheid.
De prijs van strijd
Hij betaalde natuurlijk een flinke prijs, want oorlog laat je altijd een prijs betalen. Hij verloor zijn kloostergemeenschap, verloor broeders en zusters en velen die hielpen in het werk dat ze deden in de gemeenschappen.
Hij verloor zelfs zijn land en moest emigreren voor zijn veiligheid. Oorlog is onverdraagzaam en gevaarlijk, zelfs als de strijder een boeddhist is.
Een doorleefde liefde die vrij laat
Dus als Thich Nhat Hanh (of Thay, zoals zijn leerlingen hem noemden) liefde verwoord als een opdracht, om lief te hebben op een manier die anderen helpt om zich vrij te voelen, dan is dat geen lichtvaardige boodschap. Deze man heeft dit zelf geleefd, en heeft de uitdagingen van deze opdracht al vele keren ontmoet.
Liefde die vrij laat klinkt zo simpel, misschien zelfs vanzelfsprekend, maar wie van ons betrapt zich erop dat angst voor een eigen toekomstig verlies (verlating, armoede, of wat dan ook), of boosheid en jaloezie over de voorspoed en het geluk van een ander, je doen vasthouden en de ruimte van een ander doen belasten met die emoties?
Liede die vasthoud ten koste van een ander
Wie heeft ooit iemand vastgehouden om later te ontdekken hoe die ander door dat vasthouden minder gelukkig werd, of minder straalde als persoon? Wie heeft ooit gemerkt dat een ander aan leven en levenslust inboette door een relatie?
Wie heeft ooit een ander omlaag gehaald, omdat depressie geen levendigheid verdraagt, of woede de voorspoed van anderen probeert te breken?
Liefde vol straf en chantage
Of wie is ooit gebleven in een relatie vol dwang, straf en emotionele chantage? Welke prijs heb je daarvoor betaald? Welke psychische pijn kwelde die ander zo dat dit gedrag de enige weg leek? Is dit liefde die vrij laat? Waar was de vrijheid aan beide kanten van dit gedrag?
Stressvolle emoties geven stress door
Heb je ooit gemerkt dat stressvolle emoties vooral stress doorgeven? Het is geen wonder, want ze zijn zwaar om te dragen en we voelen ons snel alleen in die emoties en zoeken gezelschap om ze te verlichten. Het is niet zo vreemd.
Dwingende emoties
Hoe vaak heb je bij jezelf gemerkt, dat je eigen emotie de wil (of het gevoel) van een ander proberen te beïnvloeden, zodat je eigen ervaring dragelijker voor je zou worden? Wat is het gevolg als je met dwang of chantage erin slaagt de wil van die ander te breken of buigen?
Wat is je doel in een relatie?
Wat is je doel in een relatie eigenlijk? Was het geluk van de ander altijd je doel? Of was de vrijheid en levendigheid van die ander je doel?
Of is het evenzeer waar dat als je je rot voelt, je die ander zo nodig hebt dat je niet zo begaan bent met wat je die ander aandoet?
Het is niet echt een gemakkelijke taak als je er zo over nadenkt.
Emotie als basis voor relatie
Meestal is ons eerste motief om een relatie aan te gaan een gevoel. We vinden het prettig hoe de relatie met die ander ons laat voelen, of dromen van een gevoel dat er nog niet is, maar die zeker zal komen als we eenmaal… toch?
Eenmaal in de relatie verandert dat gevoel onvermijdelijk, dus als dat je basis is voor een relatie dan ga je ontdekken dat het gevoel beweegt en verandert. Wat dan?
Verliefdheid, of zorg voor die ander, is misschien hoe het begint, maar dat is slechts de eerste stap. Liefde ontwikkelt zich en moet uiteindelijk opgroeien naar een meer volwassen emotie.
Misschien is het een idee als je nagaat wat die ander wil en nodig hebt, geïnteresseerd genoeg bent in wat die ander beweegt, dat je die ander kunt steunen daarin. Als het geluk van die ander je doel is, dan vraagt dat misschien ook iets van jou.
Egoïstische relaties
Of is de relatie die je aangaat egoïstisch en draait het alleen om jouzelf? Gaat het vooral om wat jij wilt en hoe jij je voelt en waar jij bang voor bent?
Kan je dat dan nog wel een relatie noemen? Het klinkt dan meer als iets anders en zeker niet erg volgroeid. Met al die praat in onze cultuur over waar we recht op hebben en wat we waard zijn is het geen wonder dat we niet meer zo goed zijn in relaties.
Misschien is wat hulp dan een optie, want als dat jouw geleefde werkelijkheid is, dan kom je nooit in een gelukkige gezonde en duurzame relatie terecht. Niemand kan blijven onder dergelijke omstandigheden.
Misschien is het volgende patroon iets dat je dan aan het leven bent…
Emoties reguleren door je omgeving te veranderen
Het mechanisme van emotie-regulatie via de omgeving is ons niet onbekend, noch is het vreemd. Als we ons rot voelen, dan proberen we de innerlijke last te reguleren en zoeken hulp bij die ander. Is dat een expressie van liefde voor de ander, of voor jezelf?
Op welk punt verandert een vraag in een eis? Is de ander nog vrij om nee te zeggen als we vragen? Hoe reageren we op zo’n moment? Het antwoord op die vraag bepaalt of je vraag echt een vraag was, of eigenlijk een eis
Tragisch en zelfdestrucief
Marshall Rosenberg heeft die kwestie helder ontrafeld en kwam met een alternatief in de vorm van geweldloze communicatie.
Hij wijst naar tragisch destructieve manieren die we vaak gebruiken als poging om andere te laten veranderen en hoe dat eigenlijk nooit werkt. De ander laat ons vroeger of later een prijs betalen voor onze misdragingen.
Onhandige manieren naar verandering
Er zijn ook anderen die dit probleem hebben opgepakt en hebben gekeken naar hoe we met elkaar omgaan en hoe dwang en schaamte en schuld wordt gebruikt in een poging om elkaar ander gedrag te leren.
Het is een vruchteloos patroon, want de ander zal hetzelfde ook gaan doen, of zal simpelweg van je vandaan bewegen als je het probeert. We leren dit soort gedrag overal om ons heen, misschien zelfs van onze ouders, maar het maakt ons leven zeker niet gemakkelijker.
Rot-emoties oplossen
Het is niet echt gemakkelijk om je weg uit een emotie te vinden, zonder aan de vrijheid van een ander te komen.
Het vraagt misschien vaardigheden die we nog niet hebben ontwikkeld, of meer autonomie dan we durven of verdragen. Soms hebben we ook niet door wat er gaande is en baseren onze reacties op misvattingen of destructieve analyses.
Een gevolg daarvan is dat wanneer we een rot-emotie hebben, we snel geneigd zijn dat op anderen te projecteren en te vertalen in strijdlustige (of behoeftige) actie. Voor ons is dat de gemakkelijke weg. Het is bijna als ademen, het gaat vanzelf als we niet opletten.
Zelf gerechtvaardigde onschuld
In dat patroon zijn wij dan onschuldig en gerechtvaardigd en de ander moet veranderen of op zijn minst iets doen. Het patroon van schuld, schaamte en dwang uit ons eigen verleden, maakt vooral het dragen van schuld een lastig en soms gevaarlijk iets.
Maar als je krampachtig vasthoudt aan je onschuld zijn veel volwassen situaties ook niet oplosbaar. Het rechtvaardigt een eindeloze stroom van gerechtvaardigd bestraffingen, zelfs kwellingen. Bert Hellinger zei in dat soort gevallen “Tegen zoveel onschuld kan niemand op”.
Ik kan eraan toevoegen dat de verantwoordelijkheid bij jouzelf ligt en die kan je alleen nemen als je bereid bent, en vaardig genoeg, om die te nemen. In dat besef ligt een taak en een leerpad. Opgroeien vraagt aandacht, tijd en werk van je.
Van onschuld naar verantwoordelijkheid
Een aandeel hebben is een goed iets, want het geeft mogelijkheden en helpt relaties. Geen aandeel hebben is naïef, waarschijnlijk onwaar, en het blokkeert gezonde duurzame relaties.
Wil je het laatste dan is de weg dus naar meer verantwoordelijkheid en een taak, niet naar meer onschuld. Je wilt de dader en het slachtoffer in jezelf leren kennen en herkennen.
De ideale partner
Vervolgens is de vraag: Hoe wordt ik een mens en partner die goed is voor de partner die ik wil en die duurzame gezonde relaties oplevert? Hoe wordt ik iemand die past in het leven dat ik zoek?
Zonder een mate aan volwassenheid in je emoties en een mate aan verantwoordelijkheid zal je daar nooit kunnen komen. Deze weg vraagt dus iets van je. Je moet die persoon al zijn voordat je de relatie hebt.
Je verplaatsten in wat de ander zoekt is dan een goed iets. Andersom is afkeuren wat die ander is en wil een recept voor ellende. Als wat jij brengt in een relatie niet is wat een potentiële partner zoekt en waardeert, dan is de verwarring bij jouzelf.
Jezelf afleiden van rotgevoelens
We proberen van rotgevoelens af te komen door ze te vervangen door activiteit. Alles is beter dan voelen op zo’n moment en bezigheid, zelfs doelloze bezigheid, kan ons afleiden van hoe rot we ons voelen.
Die bezigheid kan ook iets zijn als mokken of eisen, in de hoop dat de ander er iets van merkt en hulp en zorg gaat verlenen. Kijk eens hoe rot ik me voel? Maar anderen gebruiken boosheid als activiteit en schreeuwen luid in het gezicht van hun partner.
Wie heeft het grootste rotgevoel?
Als de ander slecht op zichzelf staat, dan voelt hij/zij de druk en begint te verzorgen om dat rotgevoel weer kwijt te raken.
Of we gaan met elkaar vechten (het spel “Wie heeft het grootste rotgevoel? en “Wie heeft de grootste schuld?”) zodat we ons allebei rot voelen en niemand tijd heeft voor het verwerken van de pijn van deze strijd.
Alles is beter dan voelen, toch? Zo worden rotgevoelens, zelfs favoriete rotgevoelens zoals depressie, al snel een gevangenis voor zowel jezelf als een ander. Er is zeker liefde in dat patroon, maar is het de liefde waar Thay over sprak?
Je eigen emoties reguleren
De taak die Thich Nhat Hanh ons aanreikt, de weg naar het doorbreken van dit patroon, verlangt dat we een alternatieve beoefening hebben om onze eigen emotie te reguleren.
Het boeddhisme is eigenlijk slechts opgezet als een geheel aan oefeningen voor juist dit probleem. “Lijden is echt, het is oplosbaar en het boeddhistische pad is de oplossing.” is het startpunt van boeddhisme.
Daarna komt het 8-voudige pad die mini of zegt dat er een manier van denken, voelen, kiezen, handelen, enzovoort, mogelijk is die lijden voorkomt, oplost, of in elk geval zo dragelijk mogelijk maakt.
Wat is de juiste manier van zijn?
Wat volgt op het 8-voudige pad is eigenlijk slechts een uitwerking ervan, want als er een juiste manier van handelen is, dan is dat slechts een introductie op de vraag “Wat is de juiste manier van handelen?”.
De uitwerking van die 8 elementen is daarmee de rest van het boeddhisme en je kan “niet lijden”, natuurlijk ook omschrijven met het woord vrede, of vrijheid.
Vrij zijn van rotgevoel
Per slot is lijden vooral een gevangenis van waaruit destructief gedrag voortkomt. We zijn sociaal en lijden dus niet graag alleen.
Wat is vrede anders dan een vermogen om rotgevoelens te herkennen en voorkomen gecombineerd met een strategie om uit rotgevoelens te komen zonder ze door te geven?
Leerschool in tragisch destructieve patronen
Er is bijna geen speelfilm te vinden, helemaal geen actiefilm, die niet het concept van wraak uitspeelt. Het is een van de meest destructieve menselijke emoties en wordt doorgaans betaalt in een onevenredige stroom bloed.
Dat is onze leerschool. Dat is de dynamiek die we elkaar voorhouden, die we leven en doorgeven. Het zegt dat geweld is gerechtvaardigd, nadat we zelf bepalen dat ons iets is aangedaan of ontnemen.
Reactief geweld is goed, want daders zijn slecht en verdienen straf. Toch? Het is de basis van veel geweld.
Is reactief geweld goed?
Die cyclus van straf en wraak leven we maar al te vaak. Maar het is ook een blanco check die maar blijft rondgaan en nooit tot rust komt. Het is iets dat we op grote schaal uitspelen, in oorlogen bijvoorbeeld, maar die ook in relaties veel wordt gebruikt.
“Het is jouw schuld dat ik dit nu doe!”, zegt de een daar tegen de ander. Vul maar in. Het is jouw schuld dat ik zo boos ben. Het is jouw schuld dat het eten mislukt is. Het is jouw schuld dat ik al ons spaargeld heb vergokt, dat ik drink, of wat dan ook.
Het duurt niet lang tot de verwijten heen en weer gaan en zo ongeveer elke boze misdraging rechtvaardigen.
Religie in oorlog
Het is net als religie in een oorlog. Het begint misschien met jouw God aan jouw kant, maar als je even wacht, dan hebben al snel beide kanten hun eigen God bij zich en zijn alle kampen door deze aanwezigheid gerechtvaardigd en gemotiveerd tot steeds wredere daden.
De strijd blijft dan maar doorgaan en er zijn inmiddels zelfs al boeddhisten die in zo’n kamp staat, terwijl hun beoefening dat juist zou moeten voorkomen. Thich Nhat Hanh liep een ander pad en bleef vrede beoefenen en spreken. Zijn liefde was rustig en liet vrij.
Bewustzijn van grenzen
Als je uit die fuik wilt komen, helpt het ook als je doorziet wat van jezelf is en waar de ander begint. Ik heb het dan over grenzen en grenzeloosheid. Een ander vrij laten verlangt een mate van zelfinzicht en zelf begrenzing (discipline?).
Het helpt ook als je in staat bent jezelf te kalmeren voordat je besluit of en welke actie wenselijk is. Als je zelf rustig bent is een actie altijd hulpvaardiger dan als je zelf in brand staat.
Het eerste probleem is dus weten waar je zelf ophoudt en de ander begint en herkennen wanneer je over je grenzen heen regeert. Grenzen aangeven, begint bij grenzen hebben. Dat gaat hierover.
Grenzen aangeven is geen probleem
Als ik dus cliënten ontvang die vertellen dat ze moeite hebben met grenzen aangeven, dan weet ik dat het eerste probleem hun eigen grenzeloosheid is. Eerst moeten ze de grenzen van zichzelf ontdekken en leren waar ze over hun grens heen oordelen en regeren, pas dan kunnen we kijken naar grenzen aangeven.
Dat klinkt misschien raad, maar eigenlijk is grenzen aangeven nooit een probleem. Degenen die daar moeite mee hebben, hebben slechts angst voor gevoelens en reacties en dat komt eigenlijk altijd omdat ze de ruimte van een ander verwarren met hun eigen ruimte.
Zelfregulatie, grensbewustzijn en autonomie
Vaak probeerden ze te versmelten met anderen en grenzen weg te denken. Ook daarin ligt vermijdingsgedrag. Hun eigenlijke uitdagingen liggen dan in het ontwikkelen van emotie zelfregulatie, grensbewustzijn en groeien in autonomie.
Leren om te dragen en verdragen hoort daar ook bij. Het zijn levende vaardigheden en zonder die vaardigheden kom je niet in een positie waarin je verantwoordelijk kunt zijn voor je eigen bestaan.
Als je zelf in brand staat
Het herkennen van de eigen innerlijke brand is al iets. Hoe ga je daarmee om? Hoe neem je verantwoordelijkheid voor iets dat duidelijk van jezelf is en voor jezelf?
Het is slechts een signaal dat er iets is waar je bang voor bent of een verlies dat je draagkracht te boven ging. Hoe help je daarin?
Niet iedereen verlangt naar vrijheid
Natuurlijk kan je evenmin afdwingen een ander zich vrij voelt, dan dat je kunt afdwingen dat jijzelf steeds in innerlijk comfort en vrede verblijft. Niet iedereen wil vrij zijn, of is genoeg vrij van stressvolle emoties om zich vrij te voelen.
Als je dat merkt en de ander kan hulp gebruiken, dan kan je misschien bijdragen. Maar dan moet je eerst zelf iets te bieden hebben en dat verlangt dan weer rust, innerlijke ruimte en mogelijkheden.
De ander heeft niet altijd hulp nodig, of is echt geholpen met wat jij wilt bieden. Als je een doel hebt voor die ander, dan kan je ook ongelijk hebben en eigenlijk iets voor jezelf doen via die ander.
Jouw doel voor een ander is waarschijnlijk een uiting van onvoldoende kennis en grensverwarring, niet een gezond doel.
Wat vraagt liefde die vrij laat van je?
Wat vraagt de liefde waar Thay het over heeft, in zo’n situatie? Eerst voor jezelf zorgen en dan voor de ander? Moet je eerst weten wat een ander probeert te bereiken of wil, voordat je jouw liefde kan bepalen? Het lijkt erop.
Jouw eigen doel hoeft niet voor die ander te gelden. Misschien heeft die ander iets heel anders nodig, of is met iets heel anders bezig.
Begrijp je al genoeg over die ander? Heb je genoeg interesse in het object van jouw liefde om je daarvoor in te spannen voor je verder iets doet?
Liefde als verantwoordelijkheid
Het is in elk geval duidelijk dat liefde eigenlijk een taak is die je oppakt en een commitment aan het geluk (van zowel jezelf als anderen). Meer dan een gevoel is het een verantwoordelijkheid die je op je neemt.
Deze liefde begint met de begrenzing dat ze bijdraagt aan het geluk van die ander en niet ten koste van die ander mag gaan. Een ander vrij laten is dan nog het minste van je problemen.
De verantwoordelijkheid die je neemt is om bij te dragen aan het welzijn en geluk van een ander, binnen de doelen en het pad die door die ander zelf gekozen worden.
Wat niet onder die liefde valt is de taak om te zorgen dat die ander wil wat jij wilt, of doet zoals jij doet, of teruggeeft wat je geeft. Dat is aan die ander om te bepalen. Hij of zij is evenzeer vrij om te kiezen en bepalen als jij.
Een balans tussen betrokkenheid en ruimte
Liefde die vrij laat is een balans waarin je bij die ander bent, deelnemer en betrokkene in diens leven, terwijl je ook die ander zijn of haar eigen ruimte en autonomie laat.
Je mag helemaal jezelf zijn, natuurlijk mag dat, en je mag ook willen wat je wilt, maar als je deze taak neemt, dan moet je zelf ook verantwoordelijk zijn voor het bereiken van wat je wilt en nodig hebt en is dat niet de plicht van die ander.
Dit soort liefde zet de ander vooraan in jouw taak naar die ander, en het laat jou kiezen om in dienst van die ander te staan. Deze liefde kan geven en vragen, maar nooit eisen of toegeven als je dat niet wilt. autonomie en verantwoordelijkheid gaat in een relatie twee kanten op.
Volwassen reacties op emotie
Als je wilt eisen, kan je beter besluiten. Voor jezelf, natuurlijk, niet voor de ander. Je kan overleggen en afspraken maken en van alles meer, maar nooit eisen, dwingen, of chanteren. Dat zijn grenzen waaraan je jezelf mag houden.
Let goed op je emoties, want ze kunnen in de weg gaan zitten. Het zijn slechts signalen en je kunt kiezen hoe je erop reageert.
De autonome vrijheid van de ander is te waardevol om die grens over te gaan. Dat wat je deed verlangen naar een leven met die ander, is te waardevol om onder dwang te misvormen.
Overschreden grenzen
Als je ontvanger bent van tragische patronen (tragische liefde), zal je mogen leren om daarvan genoeg los te blijven en je keuzevrijheid te beschermen.
Je begrijpt hoe die ander je probeert vast te houden, of je nodig heeft om een emotie te reguleren, maar daarin mag je zelf altijd kiezen.
Weet dat als je gaat terugvechten het slechts een signaal is dat je vermogen tot zelfregulatie overschreden is. Daarin kan je leren, desnoods met hulp. Jullie hebben beiden een levenslange leerschool in dit patroon, dus er is geen verwijt nodig.
Bevestiging is niet echt helpend
Vele anderen zullen graag bereid zijn om je te steunen in je onschuld en gerechtvaardigdheid. Dat is begrijpelijk want de mensen uit wie het komt zijn deels loyaal aan jou, maar wat het ook toont is hoe we massaal dezelfde leerschool hebben doorlopen.
Als iedereen het zo doet, dan hoef je maar rond te vragen en je zal nergens horen hoe het anders kan en waarom het een probleem is.
Als je hierin gaat leren zal je snel ontdekken dat de meeste adviezen niet echt helpend zijn en slechts een uiting van betrokkenheid en steun. Dat laatste mag je ontvangen, maar baseer je eigen gedrag op iets dat meer werkt.
Geweldloze communicatie is geen garantie
Zelfs mensen die hebben geleerd over geweldloze communicatie, kunnen nog in dezelfde kuil vallen. Dat gaat als volgt. Als je vergeet om autonomie en grenzen te ontwikkelen, dan kan je uit geweldloze communicatie halen dat een ander jou niet met dwang en geweld mag benaderen.
Dan ga je misschien aanwijzen hoe fout die ander is, om te communiceren op die manier en wordt het een eis om niet meer zo benaderd te worden. Geweldloze communicatie is dan slechts een nieuwe eis geworden in hetzelfde patroon en de oorlog die maar doorgaat.
Net als boeddhisme is geweldloze communicatie altijd bedoeld als een persoonlijke beoefening en nooit als een eis naar de omgeving. Als het een eis wordt, in plaats van een beoefening, dan wint de oorlog en het destructieve patroon.
Liefde die vrij laat, bevrijdt jou ook!
Liefde die vrij laat vraagt iets anders van je. Het werkt ook beide kanten op, want als je een ander vrij laat, zal hetzelfde ook jou bevrijden en vrij laten. Alleen daarom mag je het al kiezen.
Het gaat eigenlijk over autonome liefde en is meer volwassen dan de meeste emoties. Het is aan jou om daar te willen komen. Of niet, natuurlijk, want je bent vrij om je eigen ervaring te kiezen.
Misschien wil je eerst nog ontdekken dat versmelting echt niet duurzaam werkt. Dat pad kan je echter veel tijd kosten.
Interessant blijven voor elkaar
Wat die ander interessant maakt is juist dat die ander niet jij is en in vrijheid naar je toe komt. Als er iets heilig is in een relatie, dan zou dat het mogen zijn.
Het is aan jou om de partner te zijn waar die ander graag naartoe komt en een manier van samenleven te vinden die voor beiden werkt. Dat betekent ook dat je bereid bent om die ander een eigen ervaring te laten hebben, zelfs te laten gaan om een ander leven te leiden.
Maar het betekent ook dat jijzelf zorgt dat je leven vervullend is voor jou en dat je uitdrukking geeft aan dat wat anders is aan jou dan aan je partner. Eigen contacten, eigen activiteiten, eigen voorkeuren. Per slot is ook jouw anders zijn en eigenheid geweest wat je partner naar jou bracht.
Het sprookje van de symbiotische relatie
Een relatie kan niet bestaan vanuit versmelting of symbiose, in elk geval niet als je wilt dat het duurzaam. De symbiose is gebaseerd op een sprookje, dat uiteindelijk gaat wringen.
Ook als je begon met een mooi kindersprookje, van een reddende prins, een dromende prinses, een kus, een feest en “ze leven nog lang en gelukkig”, dan nog zal je uiteindelijk naar een ander model moeten bewegen om je relatie te behouden.
Symbiotische relaties moeten veranderen, evenzeer als verliefdheid het nodig heeft om op te groeien naar een meer volwassen vorm van liefde.
Mensen passen nu eenmaal niet in een sprookje. Ook jijzelf niet.
Een ander liefdescontract
Wat een relatie wel is, of in elk geval kan zijn, is een volwassen liefdescontract tussen partners, die elk komen vanuit eigenheid en vrijheid en beloven elkaar te helpen en met elkaar te leven met behoud van elkaars eigenheid.
Het is ook een belofte aan elkaar om eerlijk en open met elkaar te onderhandelen voor wat elk van jullie nodig heeft in je relatie en erbuiten. Als je vanuit een volwassen positie komt blijf je ook in een relatie op je eigen benen staan en reguleer je je eigen ervaring en emoties.
Dat is niet alleen een contract voor jou als partner, maar ook als volwassen mens. Wordt een leider in je eigen leven en maak ruimte voor de relatie en wat je daarin wilt.
Een relatie vraagt meer van je dan alleen zijn, en als je in de relatie kinderen wilt zal ook dat meer van je vragen dan alleen de relatie. Ben je daarop voorbereid?
Relaties zijn welkome uitdagingen
Het is goed om te beseffen dat je een mens bent en dus biologisch geprogrammeerd om in groepen te bewegen. Dat je relaties aangaat en deel bent van roepen (in welke vorm ook) is dus deel van je DNA.
Het kan je dus zeker vervullen om in een langdurige partnerrelatie of huwelijk te leven. Het is moeilijk om dat te vervangen door iets anders en als je even luistert merk je hoe groot de behoefte aan een metgezel onder mensen is.
Het is ook zeker iets positiefs. Twee levens die belangrijke ervaringen met elkaar delen. Elkaars metgezel en getuige zijn. Hoe mooi is dat? Hoe uitdagend en interessant is dat?
Maar als het afhangt van een wisselvallig gevoel, hoe duurzaam zal dat zijn? De volwassen weg met grenzen en keuzen is mogelijk veel eerlijker en duurzamer, dan het sprookje ooit was.
De realiteit van leven zal elk sprookje altijd inhalen en hoe je daarmee omgaat, bepaalt veel van het vervolg. Spookjes eindigen waar leven begint.
Een betekenisvolle expressie van liefde
De betekenisvolle expressie van liefde is een offer dat je echt iets kost. Dat betekent dat je ongemak kiest of zelfs pijn als uitdrukking van liefde.
Dat bijt misschien met je idee over individualiteit en individueel geluk, maar het is in offers en ongemak dat we uiteindelijk de betekenis van ons bestaan vinden.
De vlinder moest zich uit de cocon worstelen om de overgang naar de vlinder te maken en de prijs was slechts een kort en kwetsbaar bestaan als een vliegende schoonheid.
Uiteindelijk is het een keuze. Als liefde belangrijk voor je is, dan is de expressie van liefde belangrijk.
Laat merken wat je liefde waard is
Degenen van wie je houdt zouden dat mogen merken in de zorg die je verleend en dat jouw aanwezigheid hun leven ofwel verrijkt, ofwel dat je uit de weg gaat als dat niet meer kan.
Is liefde een taak of een gevoel?
In die zin is het dus een uitdagende stelling, die meer een taak dan een gevoel beschrijven. Liefde is ook meer een taak en een beweging, dan een gevoel.
Want als je nagaat hoe jouw liefde werkt, en je let goed op, dan zijn de gevoelens die het geeft heel divers en zeker niet altijd gemakkelijk.
Het is op dat moment, dat je stressvolle emoties ondergaat (bijvoorbeeld als je bang bent dat degene van wie je houdt weggaat), dat je voor de keuze staat.
Liefde als taak, wie had dat bedacht?
Laat mijn liefde vrij, of houdt het vast? Ik hoop dat jouw liefde, leven geeft en levens verrijkt, maar vooral ook anderen ruimte geeft en helpt om zelf richting te bepalen.
Liefde als taak! Wie had dat bedacht? Onder andere Thich Nhat Hanh, dus. Je reactie is welkom!
Geef een reactie