Ik ken een mooi boeddhistisch verhaal over een felle monnik die zijn drift probeerde te overkomen. De monnik was licht ontvlambaar. Je kon bijna geen normaal gesprek met hem voeren. Elke ontmoeting eindigde al snel met stoom uit zijn oren en opgewonden, vaak pijnlijke, woorden. Mensen om hem heen bleven dus maar liever uit zijn buurt. Omdat hij monnik was, en dus geneigd tot zelfreflectie en meditatie, besloot hij deze drift te overkomen. Hij had bedacht dat stille meditatie en eenvoudige discipline hem wel van zijn drift zouden genezen.
Mediteren op een berg
De monnik besloot daarom zich terug te trekken in een grot ergens hoog in een berg en daar te mediteren tot hij zijn drift had opgelost. 20 jaar leefde hij in die grot, slechts mediterend en sober levend, ver van mensen, drukte en alles wat zijn begeerte zou kunnen voeden. Hij was een gedisciplineerd man. Zijn standvastige doel was om zijn driftige aard te overwinnen. Hij mediteerde dag in dag uit, zoals zijn verlichte voorbeeld en meester, de Boeddha Siddhartha, had voorgeleefd.
Eindelijk bevrijd van drift en woede
Toen hij 20 jaar later uit zijn grot kwam, voelde hij zich helemaal bevrijd. Meer dan 35 jaar was hij vol met drift geweest en nu eindelijk voelde hij de bevrijdende vrede en vrijheid waar hij zo lang en hard voor had gewerkt. Hij had het verdiend en het voelde zich trots op zijn prestatie. Eindelijk was zijn discipline en volharding beloond.
Hij zag zichzelf alweer tussen mensen verkeren, die natuurlijk vol bewondering zouden zijn om zijn transformatie en de verlichting die hij nu ervoer en dus zeker zou uitstralen. Na 20 lange jaren mediteren, was het nu tijd om zijn berg te verlaten.
Helemaal gelukkig
Zo geschiede het. De monnik liep statig en rustig, zoals het een verlicht monnik betaamt, over een smal pad de berg af, terug naar de bewoonde wereld. Hij genoot van de wandeling, van elke stap, van de heerlijke bosgeuren, de frisse buitenlucht, de vogels en dieren om hem heen, de knisperende bladeren en steentjes onder zijn voeten. Heerlijk allemaal, hij was helemaal gelukkig. Hij wist nu zeker, dit zou altijd blijven. Hij ademde nog eens goed in en keer rustig om hem heen.
De eerste ontmoeting nieuwe stijl
In de verte zag hij een monnik. Hij herkende deze monnik uit zijn eerdere periode in de sangha (een boeddhistische leefgemeenschap). Nu zou hij dan eindelijk kunnen tonen hoezeer hij echt veranderd was. Hij popelde om naar die monnik toe te gaan.
De andere monnik bleef staan om op hem te wachten en ze begroetten elkaar vriendelijk. Trots vertelde hij over zijn jarenlange meditatie en wat hij daarin bereikt had. De monnik tegenover hem was echter minder onder de indruk en gedroeg zich helemaal niet zoals hij verwacht had. Hij had niet gerekend op deze sceptische afwachtende houding.
Zijn blijdschap loste zich zo snel op als hij was gekomen en binnen twee minuten was zijn korte lontje weer aangestoken en stond hij zoals vanouds volop “in brand”. Het terugtrekken in een grot had helemaal niet zijn impuls veranderd, maar slechts alle aanleidingen weggenomen die zijn drift hadden aangewakkerd. Hij ontdekte dat hij in 20 jaar eigenlijk nog geen stap verder was gekomen.
Wat kunnen we leren van deze monnik?
We kunnen natuurlijk op zoek gaan naar een les in deze ervaring. Wat had deze monnik gedaan? Waarom was het niet geslaagd? Door zich terug te trekken had hij elke mogelijkheid tot oefenen en leren weggenomen en was uiteindelijk alleen erin geslaagd zichzelf te kalmeren.
Zijn vermogen tot drift, was nog volop in leven. Alles wat ontbrak was een vonk om het vuur weer te laten ontbranden. In het normale leven was die vonk er continue, maar hij had zich ervan afgesneden toen hij zich volledig af had gezonderd. Daardoor leek het slechts of hij was veranderd.
Zijn leraar en voorbeeld, de Boeddha Siddhartha, wist dat eigenlijk al. We hebben een context nodig om te weten wat we nog te leren hebben en wat we inmiddels geleerd hebben. Zonder deze context kunnen we onszelf niet ontmoeten, noch leren kennen. De context bestaat natuurlijk uit het samenleven met, en ontmoeten van, andere mensen. Dat brengt de beweging die we nodig hebben.
De noodzakelijke context voor je leren
Het zijn de mensen in je leven die de context creëren waarin je je grenzen en vaardigheden kunt ontdekken. Het zijn deze mensen die het mogelijk maken om te ontdekken wat je nog te overwinnen of leren hebt.
Het zijn de mensen en gebeurtenissen die je helpen ontdekken wanneer je iets hebt geleerd. Als je dus iets wilt leren, dan moet je dat doen terwijl je voldoende oefenmateriaal krijgt en genoeg op die kwaliteit wordt uitgedaagd. Hoe anders kan je het weten?
De mensen en relaties in je leven geven je het oefenmateriaal, waarmee je zelf verder aan de slag kunt om te ontwikkelen zoals je wilt. Als je dus wilt weten of je nog boos kan worden, dan heb je wat woedende en onredelijke mensen om je heen nodig die over al je grenzen gaan.
Zij helpen je om obstakels in jezelf weg te nemen en op te lossen en alleen via hen kan je echt ontdekken wanneer je geslaagd bent in het leren. Wat je te leren hebt is alleen aan jou om te bepalen, dat kan een ander nooit voor je doen. Leven is een keuzemenu van oneindige mogelijkheden, waaruit alleen jijzelf kunt kiezen.
Wees daarom dankbaar voor die mensen, al je kwelgeesten en vijanden, want uiteindelijk zijn zij slechts een uitvloeisel van jouzelf. Je komt in vele vermommingen, merendeels in de vorm van die ander. Geniet ervan!
Relaties als noodzakelijke leerschool
Als je echt een stevige leerschool zoekt, dan kan je een verbonden intieme relatie aangaan. Grote kans dat je daarin niet meer om jezelf heen zult kunnen en elke grens in jezelf zult ontdekken. In een intieme relatie wordt je vrijwel zeker op al je onzekerheden en eigenaardigheden uitgedaagd.
Er is daar geen verbergen. De ander kent je gewoon te goed en weet al je knoppen haarfijn te vinden. Per slot heb je die ander daarvoor uitgekozen, net zo goed als die ander jou. Er is daarom grote kans dat je dat heel moeilijk zult vinden en zult proberen om het uit de weg te gaan op elke manier die je kunt bedenken. Daarom zijn relaties meestal een gemengd genoegen.
Als je dat nog wat te heftig vindt, dan kan je proberen het op te bouwen via losse ontmoetingen, via kennissen, opbouwend naar vriendschap en vervolgens naar relatie(s). Hoe dan ook, zal het een flinke leerschool zijn, als je het wilt aangaan natuurlijk.
Het is onvermijdelijk, al kies je zelf de richting
Gelukkig zijn wij een soort met een sociale programmering. Dat betekent dat we elkaar sowieso “nodig hebben” en opzoeken, de drang is ingebouwd. Niemand zal daarom echt deze leerschool kunnen ontwijken. Wij mensen zijn kuddedieren, hoe complex en individueel we ook verder lijken.
Het is echter altijd aan jou wat je leert, want je kan zowel de kant van meer mildheid en verdraagzaamheid op ontwikkelen, in de richting van meer draagkracht en zelfregulatie, als naar meer afhankelijkheid en meer onverdraagzaamheid. Het is helemaal aan jou!
De terugtrekkende monnik
Die monnik moet het inmiddels ook elders zoeken, want door de toegenomen populatie is er weinig alleen zijn meer, monnik of niet. Ook monniken leefden al in de tijd van Siddhartha in grote groepen (sangha’s) en dat gaf ook toen grote uitdagingen en lessen (vandaar ook dat er zoveel soetra’s en verhalen zijn). Voor de leerschool is dat misschien ook wel beter. Leren kan ook iets zijn dat je opzoekt.
Geef een reactie