Teder, zorgzaam en zachtmoedig

Hoe hou je een cultuur gezond, vriendelijk, zorgzaam en meelevend? Geen gemakkelijke klus, maar misschien een nobel doel en iets om naar te streven. Wij zijn de cultuur, dus het vraagt iets van ons. Hoe ziet leven eruit als onze interactie gevuld wordt met vriendelijke en zachtaardige gebaren? Is het leefbaarder op die manier?

Ooit wisten we dat misschien wat meer dan nu, maar het is er nog steeds, zeker als je naar andere culturen kijkt, waar de groepscultuur nog wat meer in leven is. In elk geval zijn dit soort waarden niet vanzelfsprekend, helemaal niet als onze angst opspeelt, angst voor overleven, voor welvaart, voor geluk.

Je zou kunnen stellen dat tegenslag de ware aard van iemand toont. Als de omstandigheden gunstig zijn kan je gemakkelijk een laagje vernis over je karakter gieten, maar dunne laagjes houden niet en als die gaan blijkt wat er echt is aan ons.

Zoeken we elkaar op en gaan helpen als het moeilijk wordt, of gaan we vechten en isoleren? Vriendelijk en zorgzaam vraagt dan we elkaar opzoeken en helpen, dat we niet elkaar tot vijand maken en mild reageren op elkaar, zelfs mild denken over elkaar.

Van oudsher waren het vooral de moeders die als eerste de cultuur doorgaven. Dat kwam natuurlijk omdat zij thuis waren bij het kind en als belangrijkste taak hadden om het kind te verzorgen en begeleiden.

Vader gaf ook cultuur door, maar die lessen kwamen vaak wat later en gingen meer over discipline en voorbereiden op een volwassen bestaan. Die lessen waren ook meer voor zonen dan voor dochters. Dochters bleven het van moeder krijgen.

Naast cultuuroverdracht door onze ouders, opa en oma en andere familie, later aangevuld door leraren en andere ouderfiguren, zijn het vooral de verhalen die we met elkaar opbouwen en uitwisselen die ons vormgeven.

Ongetwijfeld heb je een verhaal over jezelf en je leven opgebouwd en over de samenleving en wat je verder maar belangrijk vind. Dat verhaal bepaalt veel van je ervaring en straalt uit naar je gedragingen en keuzen.

Wie je bent is een verhaal, evenzeer als wie je werkelijk bent. Niets ervan staat vast of is objectief. Het is een levend project waaraan dagelijks gesleuteld wordt en nieuwe hoofdstukken worden toegevoegd.

Onze verhalen zitten vol met voorbeelden van waarden en oplossingen en bieden ons relatieblauwdrukken en gedragsblauwdrukken waar we mee verder kunnen.

Ikzelf ben naar zeggen “oud geboren” en ik was dus een wat schuchter en serieus kind die inspiratie vond in het voorbeeld van de Engelse gentleman (een heer) en de butler.

Mooi woord eigenlijk, de gentleman, want het zegt dat het om een tedere (gentle) man gaat, een man die ver staat van een bruut en erg gedomesticeerd is. Een heer lost situaties op met woorden en kiest als het even kan niet voor geweld. Het leven van een heer heeft spelregels en vraagt karakter en een stabiele vriendelijke houding.

Google beschrijft een gentleman, of heer, als een man die beleefd, hoffelijk en eervol is, of een man met een goede sociale status. Een man met verfijnde manieren en respectvol gedrag.

Niet elke man van status bleek natuurlijk echt een heer te zijn en de blauwdruk is vaak mooier dan de mens, maar het is iets om aan te spiegelen, een voorbeeld om je naar te richten.

Je verwacht van een heer, wat je verwacht van een volwassen man, dat hij innerlijk stevig en moedig is en niet snel van zijn stuk raakt. Een beetje stoïcijns misschien, maar niet zonder compassie, een heer is zorgzaam voor degenen in zijn kring en vaak ook daarbuiten. Hij behoudt zijn integriteit onder alle omstandigheden.

De blauwdruk van de butler heeft veel van dezelfde kwaliteiten en strijkt veel situaties soepel glad zonder zelfs een hoofdrol te spelen en krediet te krijgen. Het gaat om betrouwbaar het goede doen en goed doen en met eerbaarheid en je houding bewaren ook als de wereld om je heen instort of in onrust is.

Natuurlijk is er ook een vrouwelijke tegenhanger in de vorm van de dame. Zij heeft haar eigen domein en taken en ook zij is stevig in haar vorm en heeft een warmte, rust en milde zachtheid die haar prettig in contact maakt. Van een dame verwacht je rustige emoties en rustige reacties, ze is niet snel van haar stuk of geschokt.

In films zag je iconische vrouwen als Audrey Hepburn en zelfs de befaamde Marilyn Monroe in dat soort rollen. Stijlvol, galant en aantrekkelijk voor de heren, maar bovenal vrouwelijk, zacht en bescheiden.

Een dame staat op zichzelf en krijgt veel voor elkaar, maar doet dat op een vrouwelijke manier. Seksualiteit en zelfs sensualiteit blijft op de achtergrond bij dit soort vrouwen en als ze voor iemand kiest is het voor een relatie niet een vluggertje.

De gedragingen van deze beschaafde rolmodellen is een soort rituele dans, soms echt, soms slechts een laag vernis over kwaadaardigheid, maar het heeft zeker aantrekkingskracht en lessen om te volgen.

Natuurlijk kwamen deze rollen uit de wereld van de rijken, net al veel verhalen die we tegenwoordig consumeren. Er zijn daarnaast ook rolmodellen voor de minder rijken, zoals de moeder en de arbeider. Minder gepolijst, maar zeker ook vol waardevolle lessen en voorbeelden.

Ook tussen de armen vind je heren en dames, in elk geval in karakter, alleen met wat minder vernis. Je kunt nu eenmaal niet nutteloos zijn als je arm bent en in sprookjes mag je dan degene zijn die gered wordt.

Je kunt je inmiddels misschien voorstellen dat klein Hansje al liever in een kostuum liep dan in een spijkerbroek. Ik bewoog ook liever tussen volwassenen dan tussen leeftijdgenoten. Ik hield meer van verhalen en gesprekken dan ravotten met andere jongetjes.

We zijn ver gekomen, want veel van de heer en dame hebben we als gevolg van decennia welvaart en feminisme inmiddels afgelegd. Ik vermoed dat de blauwdruk die mijzelf aansprak niet veel jongs en meisjes nog zal bereiken.

Disney heeft zelfs de oude sprookjes herschreven in een nieuwe versie van Sneeuwwitje. De remake is niet trouw aan het oude sprookje. Sneeuwwitje is niet meer blank en de prins en dwergen zijn vervangen door andere personages.

De hoofdrolspeelsters maakte zich populair door te sneren naar het oude verhaal en “het belachelijke idee om te dromen van een prins die je komt redden”. Ze hebben er nu dus een boss babe van gemaakt, die volgens oude feministische traditie geen man nodig heeft en zichzelf als leider ontpopt.

Nu kwam de vader er altijd al wat bekaaid vanaf in sprookjes (soms literair vermomd als een wolf), maar deze openlijke minachting voor een geliefd sprookje ging velen een stap te ver.

Gelukkig krijgen we nu tal van verhalen uit andere culturen aangeboden. Netflix heeft bijvoorbeeld veel series en films uit Japan, Korea en China, waarin je een nog interactie kan waarnemen die hier wat naar de achtergrond is geschoven.

Het zijn voorbeelden van beschaving en zorgzaamheid tussen de geslachten, zonder te claimen dat het alles vertelt. Dat hoeft ook niet, want het zijn blauwdrukken of modellen die we kunnen gebruiken als referentie, ze hoeven niet elke omstandigheid te vangen.

Het leuke is dat veel ervan hier ooit ook was. Het is niet meer ons verhaal, misschien, maar deze andere cultuur kan ons ook weer herinneren aan iets dat misschien nog steeds waarde heeft. Cultuur is levend en we kunnen dus gerust ook iets terughalen als het waarde blijkt te hebben.

Zorgzaam in voeding

Toen ze het restaurant binnenkwam zagen ze aan haar dat ze vol met zorgen was. Ze keek onrustig en bezorgt uit de ogen en zag er magerder uit dan ze haar kenden. Ze had vast al een tijd slecht geslapen en niet goed voor zichzelf gezorgd.

Ze had zich zorgen gemaakt over haar ex-verloofde, een chef die was ondergedoken omdat hij publiek in diskrediet was geraakt. Ze wist niet waar hij was. Hij had zijn huis opgezegd en was nergens meer te vinden. Ze hoopte dat de souschef wist waar hij was.

De souschef was al naar haar toegelopen en zag hoe ze eraan toe was. Hij bracht haar naar een tafel en voor ze verder kon spreken bood hij aan om voor haar te zorgen en haar wat rust en een maaltijd te geven.

Terug in de (open) keuken vertelde hij de andere chefs dat ze zich niet goed voelde en er bezorgd uitzag en onmiddellijk besloot elk van hen tot aanpassingen aan hun gerechten zodat het lichter verteerbaar zou zijn en haar zou helpen kalmeren.

Het werkte en met elke gang kwam ze iets meer tot rust en begon te kalmeren en zich wat beter te voelen. Aan het eind kwam de chef weer aan haar tafel en kon hij haar ook geruststellen over haar verloofde. Hij was ondergedoken, maar niet alleen. De chefs hadden ook hem onder de hoede genomen.

Het is een klein voorbeeld van hoe Aziatische keukens zorgen voor hun gasten. De chef herkende dat ze niet in balans was en reageerde, net als een boeddhist zou doen, door haar met rust te laten en eerst fysiek te verzorgen.

Het kan in Japan zomaar gebeuren dat, als de bediening merkt dat een vrouw zwanger is, ze een geheel aangepast menu krijgt met speciaal voor haar gemaakte gerechten.

Zelfs als de originele bestelling al is opgediend, zal de bediening het rustig terugnemen en vervangen door iets speciaals voor de zwangere vrouw. Zelfs het maken van een bouillon kan in deze voedingscultuur al een levenslange studie zijn.

De eetcultuur in Japan en Korea is helemaal opgebouwd om gezond te zijn. Scholen moeten verplicht diëtisten in dienst hebben die een menu maken die elke dag vers gekookt moet worden.

In Japan krijgen kinderen een bento box van hun ouders mee voor lunch en er zijn zelf mini bento boxen die met lekkere hapjes worden gevuld en meegegeven voor kinderen die geen ouders hebben of om wat voor reden anders geen bento box hebben gekregen.

Overal zijn verse gezonde producten te halen, ook uit automaten, en als je jongeren vraagt wat ze het liefst eten, dan noemen ze voeding als rijst, of broccoli, geen fastfood of ongezonde snacks.

De Aziatische cultuur houdt van gezond voedsel en mensen eten genoeg maar doen niet aan overeten en zich volproppen met ongezonde snacks. Je vind er dus ook nauwelijks obesitas (4% ten opzichte van meer dan 20% in het westen).

Lunch eet je in zo’n cultuur niet in een kantine, maar buiten de deur, of je neemt een Bento box mee, een lunchdoos met daarin tal van kleine gerechten die met zorg voor je zijn gemaakt. Als een vrouw van je houdt, zal deze box heel speciaal gevuld worden en bijna een kunststukje zijn.

Sowieso zal een man die een relatie krijgt in die landen een heel ander niveau van verzorging mogen ervaren. Opeens is zijn huis geordend, schoon en netjes. Zijn dieet verandert doordat nu zijn vrouw of vriendin voor hem inkoopt en kookt.

Ze begint onmiddellijk voor hem te zorgen en zijn maaltijden gezonder te maken. Ongevraagd heeft ze zijn gezondheid en welzijn tot haar verantwoordelijkheid gemaakt. Liefde gaat daar door de maag, of zo je wilt, de Bento box.

Als hij overgewicht heeft, helpt zij hem om dat weer kwijt te raken door een gezonder dieet te volgen. Zo toont ze haar liefde.

De Aziatische cultuur is heel anders dan in het westen, waar vrouwen steeds vaker en openlijker prat gaan op hun zelfstandigheid. Ik heb geen man nodig, roepen ze, terwijl hun bereidheid tot zorgverlening drastisch afneemt en hun leven nog steeds steunt op de verzorging van mannen. Relatie is voor hen vervangen door een geldstroom.

Het is ook geen wonder dat steeds meer mannen openlijk afhaken en slechts nog voor kort plezier met deze vrouwen in zee willen gaan. Er is zelfs een afkorting voor deze groep mannen: mgtow, oftewel “Men going their on way”.

Andersom wordt door vrouwenactivisten denigrerend over traditionele vrouwen gesproken door ze “pick me’s” te noemen (kies mij). Het is bij hen niet populair om mannen te geven waar ze om vragen en deze traditionele vrouwen (de pick me’s) bieden aan om trouw te zijn aan hun man, kinderen te baren en dienstbaar te zijn aan de man en het gezin.

Het ging de activisten dus niet echt over keuzevrijheid, maar over het doorbreken van de structuur van het traditionele gezin en het kleineren van mannen ten gunste van vrouwen. Een ongezonde machtsstrijd, waarin we allemaal verliezen. We wachten rustig af.

Maar wees gerust dat succesvolle mannen met rijkdom en opties nog steeds ook hier een betere verzorging door hun vrouwen weten te vinden. Sporters op hoog niveau hebben vaak een uitgebreid dieet waarin ze elke paar uur flink wat consumeren. Als hij goed koos, wordt dat dan allemaal voor hem geregeld door zijn vrouw of vriendin.

Als de waarde van een man hoog genoeg is zijn er flink wat vrouwen die graag die rol spelen en hem zo ontlasten dat hij al zijn aandacht naar de sport en het trainen kan brengen.

Het verschil met Azië is dat daar de meeste vrouwen zich zo gedragen en hun man goed verzorgen als ze voor hem kozen. Het is hun trots om dat voor hem te doen en vaak zijn ze daarin ook beter georganiseerd dan hun mannen.

Het is moeilijk voor de voedingsindustrie om in Azië te doen wat ze hier wel deden, want de voedingsomgeving is veel gezonder en vers van zichzelf. Op scholen is zelfs bij wet geregeld dat alles vers gemaakt moet worden en dat er geen additieven gebruikt mogen worden. Ook gmo’s worden geweerd in kindervoeding.

De ongezonde kant en klaar producten van hier, met de vele synthetische toevoegingen, zijn daar minder tot niet welkom. Ze eten liever de verse variant met echte ingrediënten, met aandacht klaargemaakt.

Dat betekent natuurlijk niet dat er geen gemaksvoedsel is, maar daarvoor heb je geen keten nodig. Gemaksvoeding kan ook komen uit een grote schare kleine restaurants en straatverkopers, die voor een klein bedrag soms maar een enkel gerecht aanbieden van een hoge kwaliteit.

Deze landen hebben ook heel unieke ingrediënten en gerechten, zoals de kimchi in Korea, en ze zijn nog niet zo verslaafd aan suiker.

Ze fermenteren daar alles van soja tot vis tot kool. De bekende tofu en tempeh zijn ook gefermenteerde producten, gemaakt van sojamelk. Een soort Aziatische kaas, die wordt gebruikt in plaats van dierlijke eiwitten.

Het voordeel van vers koken is dat iedereen dat kan doen en wat geld verdienen door een gerecht aan te bieden. Dat soort eetcultuur heeft een lagere drempel en meer diversiteit dan de grote ketens in het westen.

Zorgzaam voor je lijf

Azië is een gemengd genoegen voor je lijf omdat er zoveel en hard gewerkt wordt dat het normaal is als je nog net niet aan vermoeidheid ten onder gaat.

In Japan is de motor voor die werklust deels dat de prijs van leven zo hoog ligt dat mensen twee of drie banen naast elkaar nemen om genoeg te verdienen. In dat opzicht doet het denken aan de V.S.

In China kan het zijn dat je naast je gezin en werk ook moet bijdragen aan een gemeenschapsproject, zoals het planten van bomen, of het bestrijden van woestijnvorming. Die gemeenschapsprojecten zijn grootschalig en worden met de inspanning van veel burgers uitgevoerd.

Bijdragen aan dat soort projecten is niet vrijwillig en vrijblijvend. Het is een plicht en de overheid gebruikt cameratoezicht en AI om sociale scores bij te houden die tot straffen kunnen leiden als ze te laag zijn. Dan kan je opeens geen geld meer opnemen of gebruik maken van automaten.

Maar als we dat even vergeten, dan is er ook veel verzorging in de vorm van een zorgstelsel en gezonde voeding. Azië heeft een cultuur die mensen zowel slank weet te houden als die afkerig is van de in sommige westerse culturen inmiddels populaire vormen van lichaamsmanipulatie.

Ik denk aan plastische chirurgie de botox behandelingen in het gelaat, faceliften en BBL (Brazilien Butt Lifts) die in de VS zo populair lijken. In Azie doen ze dat soort dingen niet, en houden ze niet van opgeblazen billen en lippen. Puur natuur en vrij van tattoos is de norm.

In Japan zijn er zelf veel plekken waar tattoos verboden zijn. Mensen met tattoos worden dar geassocieerd met de Yakuza, een georganiseerde misdaad kring, waardoor gewone mensen er meestal niet aan beginnen.

In Japan zal je je tattoos op tal van plekken met verband moeten bedekken en net doen of eronder een wond zit, om toegang te krijgen tot bijvoorbeeld badhuizen en sauna’s.

Ik vermoed dat veel (traditionele) mannen dankbaar zouden zijn als de trend om inktloos en puur natuur te gaan ook deze kant op komt, want er zijn nog steeds kringen waar piercings, tattoos en andere zichtbare modificaties ongewenst zijn en zorgen dat je niet gekozen wordt.

Ik zag een bericht dat aangaf dat (sommige?) mensen in Azië geen lichaamsgeur zouden hebben door een genetische mutatie. Dat is handig in een dichtbevolkte gemeenschap. Ze houden ook niet van lichaamsgeur, dus voor westerlingen vraagt dat aandacht.

Onze moderne manieren zijn vaak veel te direct, luid en grof voor Aziatische perceptie, dus de vele podcasters en westerse bezoekers die luidruchtig, lastig, of ronduit schadelijk waren voor de bezienswaardigheden, hebben er voor gezorgd dat ook toeristen op veel plekken verbannen zijn en niet meer welkom zijn.

De mannen die je in de sprookjes ziet zijn doorgaans jong en van eenzelfde type, maar buiten vechtfilms ze hebben ze eigenlijk nooit kinbeharing, of zelfs lichaamsbeharing. Hun kin is zo glad als van een vrouw en niets wijst op baardgroei. Ook de ledematen en de torso is onbehaard.

Naar verluid houden Aziatische vrouwen niet van lichaamshaar aan hun man, dus als westerse man zal je moeten scheren (of erger). Dat is als je al de eerste testen doorkomt, die zijn bedoeld om via argeloze vragen uit te vinden wat je intenties zijn en of je wel serieuze interesse hebt in de cultuur van het land.

Maar al die eisen zijn ook niet nieuw. Toen Bill Gates met Windows in China grond aan de voet wilde krijgen, werd zijn kapitalistische hoogmoed onmiddellijk en krachtig terechtgewezen. Wie dacht hij wel dat hij was?!

Hij moest eerst maar eens de cultuur van het land leren kennen en de cultuur die veel ouder is dan de V.S. leren respecteren. Tot overmaat van ramp had hij het regime beledigd door een verkeerde vertaling te gebruiken.

Bill mocht dus meteen terug naar de tekentafel en leren dat dit land niet zwicht voor westerse hoogmoed en westers geld. Met eisen en stampij kom je niet ver in zo’n cultuur.

Maar dat terzijde, want hier zou het gaan over het lichaam en dat is in Azië merendeels gezond, slank, puur natuur en haarloos. Ze gaan wel veel met het bedrijf uit eten en drinken, dus alcohol drinken ze weer wel. Al met al veel goede praktijken in het spookje voor een lang en gezond leven.

Zorgzaam spreken

Woorden zijn belangrijk in relatie. Ze kunnen maken en breken, helen en beschadigen. Met woorden is er maar een ding dat je niet kan doen en dat is ze terugnemen.

Eenmaal uit je mond hebben woorden een eigen leven en doen ze wat ze doen. Het is dus goed om niet alles zomaar uit je mond te laten komen. Zorgzaam spreken is vooral belangrijk wanneer je innerlijk niet altijd zo zorgzaam is. Vertragen en het opbouwen van gewoonten kan helpen.

In landen als Japan en Korea leven mensen erg dicht op elkaar met dunnen wanden in hun woningen. Ze vermijden conflicten liever dan ze aan te gaan, dus gebruiken ze vaak beleefde codetaal in plaats van een direct Nee te zeggen.

Vrouwen spreken zacht, zonder stem verheffen, en hun stem klinkt eerder als een anime karakter dan diep en krachtig. Je hoeft ook niet gek op te kijken als je Japanners ziet die zich verkleed hebben als een anime karakter en in vol ornaat op straat lopen.

Op speciale dagen waarin bedrijven de kledingcode laten schieten zie je ze ook binnen bedrijven op het werk. Veel vrouwen emuleren de anime karakters in hun gedrag en stemgebruik.

Het is niet gezegd dat de vrouwen die zich zo spreken en die conflicten totaal vermijden geen eigen mening hebben, maar ze spelen dat niet uit door openlijk conflicten aan te gaan. Een plezierige en gemakkelijke omgang met elkaar is de norm. De westerse directheid zien ze als onbeleefd en ruw gedrag.

Het lijkt eigenlijk best op wat heren en dames in onze cultuur door de tijd heen deden. Niet alles hoeft de openbaarheid te vinden en het innerlijk van je relaties en leven blijven privé, net als veel van je gevoelens.

Mensen lopen daar niet zo te koop met hun meningen en gevoelens, dat is alleen maar lastig en geeft teveel drama en conflict.

De omgang met elkaar geeft tal van subtiele signalen, maar geeft ook veel ruimte om gezichtsverlies te vermijden. Als muren van papier zijn, of vergelijkbaar dun, is het beter om je te beheersen en je omgeving prettig te houden.

Een mooi westers voorbeeld van hoe je in plaats van boos confronteren en verbaal vechten kan kiezen voor vriendelijke hulp, kan ik je ook geven. Vriendelijk corrigeren door een mild en aantrekkelijk kader aan te bieden is veel galanter dan confronteren en et voorbeeld kwam uitgerekend van een vechtsporter.

Een vrouwelijke MMA strijder vertelt in een interview over hoe ze met een bekende mannelijke vechter in gesprek was. Ze zei tegen hem dat hij waarschijnlijk geen voorstander was van vrouwen in MMA, wat hij ook gelijk bevestigde.

Toen hij zich wat schuchter toonde in zijn afwijzing van wat zij deed, hielp ze hem op soepele wijze door te vertellen dat haar vader er ook niet van hield en dat hij misschien gewoon wat traditioneel was.

Dit vriendelijke kader werd door hem meteen omarmd en daarmee hadden ze direct een bondje en een plezierig moment. Zij respecteerde hem en hij respecteerde haar en voortaan kon hij vertellen dat hij gewoon een beetje traditioneel was. Daar hield hij wel van.

Zijn voorkeur kwam niet uit afkeuring naar haar toe en van haar kan escaleerde ze het niet, maar haalde in plaats daarvan een potentiële angel voor hem uit het gesprek door hem een aantrekkelijk mild kader te geven. Daarmee liet ze weten dat het oké was dat hij vechten voor vrouwen afkeurde en dat ze hem respecteerde als man. Ze gedroeg zich als een dame in gesprek.

Ikzelf had wat later ook zoiets. Ik was op zoek naar sherryazijn en had op de website van een supermarkt (Jumbo) gezien dat ze het aanboden. In de winkel zag ik het echter niet staan en na wat zoeken sprak ik een medewerker die eruit zag als een filiaalmanager.

Hij dacht niet dat ze het hadden, maar keek behulpzaam ook even in zijn handheld. Ik had de pagina van de website al in mijn telefoon en toen hij vriendelijk vertelde dat mensen dan soms op de website kunnen zien dat het product niet meer leverbaar is, zag ik het ook zelf.

Het was een hele kleine tekst, maar het stond er en ik had er overheen gelezen. Oeps.

Deze man had de situatie heel soepel opgelost en me zonder enig sarcasme gewezen op wat ik over het hoofd had gezien. Zijn woorden waren vriendelijk geweest, zijn toon zacht en behulpzaam en de relatie was niet geschaad door ook maar een subtiele vorm van terechtwijzing of sarcasme.

Het was zo soepel gebracht dat ik niet eens meteen doorhad dat het eigenlijk een hint was naar iets wat ik zelf over het hoofd had gezien. Hij had de tijd genomen voor een vriendelijke en hulpvaardige interactie en had me met een goed gevoel achtergelaten. Goed voor het imago van zijn bedrijf en mild voor mijn ego.

Als ik dit vervolgens vertaal naar relaties en huwelijken, beoefenen we deze manier van communicatie en milde houding daar dan ook? Velen van ons vinden dat lastig om dat de verwachtingen in relaties zoveel hoger zijn en we meer delen, maar zouden we niet het beste willen geven aan onze geliefden en onze naasten?

Het probleem waar we dan vervolgens tegenaan lopen zijn onze emoties. Daar waar we eisen, of onze emoties niet weten te reguleren, is escalatie bijna een gegeven.

We worden uitgedaagd om in op te groeien naar een punt dat onze emoties en innerlijke staat stabiel genoeg en rustig genoeg zijn dat we dit kunnen en we kunnen stoppen met verwijten en slachtofferschap.

Wrok, boosheid en angst, de innerlijke motor van een dwingeland, maakt het ons en elkaar moeilijk. Eenmaal vrij van de storm van stressvolle emoties kom je in rustig water en daar is vriendelijkheid en vriendelijk geven meer vanzelfsprekend.

Een cultuur kan helpen om daar te komen. Als iedereen om je heen welwillend, vriendelijk en behulpzaam is, dan houdt boosheid geen stand en is angst minder nodig.

Het hebben van support maakt alles beter, daarom is ook ons fundament zo belangrijk, de relatie die we hebben met ons verleden en onze oorsprong. Als je daar de strijd oplost, zal je merken dat veel gevoelens vanzelf rustiger worden.

Stilte

Zacht spreken heb ik al genoemd en dat is ook als je thuis bent. De buren en jij horen elkaar en om burenruzie te voorkomen is de cultuur gericht op stilte en zacht spreken.

Waar bij ons elke ruimte al snel klinkt als een goed gevuld kippenhok, en zelfs stiltecoupés in treinen lang niet altijd stil zijn, hebben ze in bijvoorbeeld Japan geen stiltecoupés nodig. De cultuur lost het op.

Mensen maken simpelweg geen lawaai in treinen en elke coupe is dus een stiltecoupé. Veel reizigers hebben zelf geleerd hoe ze kunnen slapen in een tram of trein zonder hun stop te missen. Ze worden simpelweg op het juiste moment weer wakker en stappen uit.

Waar wij in slaap vallen op dat soort momenten nog wel met luiheid willen associëren is het daar een teken dat je hard werkt. Of we dat hier ook willen, dat vele werken tot je omvalt, bedoel ik, betwijfel ik, maar dat hoort daar ook. Doe je best!

Aanmoedigen

Ik zag een man voorbij komen die vertelde over hoe je als ouder kan reageren op prestaties van je kinderen. Hij vertelt dat in plaats van “oh wat mooi” en “oh wat goed”, je ook andere terugkoppeling kan geven die je kind niet leert om goedkeuring en complimenten te zoeken (de motor van een aanpasser).

Je zou het kind bijvoorbeeld kunnen herinneren aan hoe hij of zij tegen moeilijkheden aanliep en daarvoor een oplossing vond, hoe hij of zij heeft doorgezet.

In plaats van de uitkomst te complimenteren, of bekritiseren, kan je ook de inspanning en het overkomen van obstakels aandacht geven. Je compliment gaat dan niet over winnen en verliezen, maar over een vermogen dat je wilt versterken.

Het vermogen om door te zetten en obstakels te overkomen door creativiteit, samenwerking en een geconcentreerde volhardende inspanning, kan veel waardevoller zijn dan de tekening die je kind liet zien.

Feedback kan helpen om de vermogens die het kind kunnen dienen, ongeacht wat het verder kiest. Je kan ook nalaten om feedback te geven en het kind helpen door vragen te stellen die het helpt ontdekken.

Let op dat ook in deze vorm van terugkoppelen niets eigenlijk wordt becomplimenteerd. In plaats van te zeggen “Wat goed van je!” loopt de ouder slechts langs wat je feitelijk hebt gedaan hen helpt daarmee om dat bewust te worden. De ouder spreekt geen enkele voorkeur (noch afkeur) uit.

Sowieso kan je feedback alleen laten gaan over wat goed ging. Dat is hoe dolfijnen van hun trainers leren. De trainers gooien iets in het water en wachten daarna op iets dat ze willen stimuleren.

Daarna belonen ze dat gedrag tot het een gewoonte is geworden en stoppen dan met belonen. Vervolgens wachten ze op weer iets nieuws dat ze kunnen belonen en herhalen dat. De dolfijnen krijgen du nooit afkeuring en er is niets om tegen te verzetten. Zo kan het ook en blijft leren leuk.

Ontdekken dat je plezier hebt in een activiteit is veel waardevoller dan de uitkomst van die activiteit. Als de uitkomst het belangrijkste is raak je al snel het plezier kwijt van het doen.

Als je kijkt naar Aziatische series dan zie je ouders, vrienden en collegae elkaar steeds aanmoedigen met de woorden “Doe je best!”. Er hoort ook een gebaar bij. Handen gebald aan weerszijden naast je gezicht. Doe je best!

Er wordt hard en veel gewerkt in Aziatische landen en de dagen zijn lang en steeds hoor je “Doe je best!”. Je best doen gaat over het proces, over verbeteren, niet over de uitkomst. Doe je best!

Ze zijn niet dom daar. Hoe je aanmoedigt en wat je zegt doet ertoe. Doe je best!

Roddelen

Een man en vrouw werden langzaam verliefd op elkaar en begonnen de rituele dans van snuffelen, dichtbij komen en ontdekken. Ze werkten samen in een restaurant, hij aan de voorkant en zij als chef in de keuken.

In de Aziatische cultuur is zelfs de stap naar aanraking iets dat tijd nodig heeft en serieuze intentie vraagt. Vrouwen in deze cultuur verwachten een consistente demonstratie van intentie, betrouwbaarheid en een stabiliteit.

Het lijkt op wat we in het westen hadden voor de hook-up cultuur, toen vrouwen vanuit het ouderlijk huis verloofden, trouwden en een gezin stichten.

Ook hier werden vrouwen toen door hun omgeving beschermd en vaders waren een vangnet om foute mannen te herkennen en helpen af te weren. Een tijd van zeden en zedelijkheid waarin vrouwen hun seksualiteit terug hielden en voor relaties gingen met als doel een gezin met een betrouwbare man.

De man in dit verhaal heeft nog wat historie om op te lossen. Hij had een geheim om te verbergen en liegen was gemakkelijker dan de waarheid. Dus toen een collega uit zijn andere leven voorbijkwam vertelde hij aan zijn nieuwe bijna vriendin dat het een ex was die hem terug wilde.

De vrouw op wie hij verliefd was had al in het begin drempels gelegd en hem wat afgeweerd omdat hij niet het juiste gedrag vertoonde. Ze had hem laten werken voor toegang en hem concessies laten doen om zelfs in haar restaurant te mogen werken. Hij was dus ook zelf niet meteen blij met haar geweest.

Maar hij was haar integere houding en consistente inzet gaan respecteren en was zelfs al veranderd door haar voorbeeld. Hij een snel geld type, en zij en boeddhist die aandacht schonk aan haar moestuin en voedsel en alles met respect en aandacht benaderde.

Toen de “ex” ontdekte dat hij dubbelspel speelde zag ze een kans om hem terug in haar net te krijgen en wraak te nemen. Ze wilde zijn geheim aan zijn nieuwe vriendin vertellen, zogenaamd om haar te waarschuwen. Ze begon “Weet je wel wie hij is en waarom hij hier is?”

Maar de chef stond stevig geaard en met haar integere houding antwoordde ze simpelweg dat ze dat ze dat van wel zou ontdekken en dat ze daarin geen hulp van zijn ex nodig had.

Met die woorden blokkeerde ze direct en effectief de wens om over haar potentiële partner te roddelen. Ze beschermde zijn privacy en hield het vertrouwensband intact.

Wat ze over hem moest leren was iets tussen hem en niet iets waar buitenstaanders een rol in mochten hebben. Ze liet aan hem om zijn verhaal te ontvouwen, wanneer hij daar klaar voor was. Zijzelf zou hem nooit publiek te kijk zetten en haar houding was discreet en begrensd.

Wat mij betreft een prachtig voorbeeld van volwassenheid en vrouwenkracht, op een manier die ook hier de norm was en waar veel hedendaagse moderne vrouwen nog veel van kunnen leren.

Er zit meer kracht in zo’n houding dan al het luidruchtig strijden van hedendaagse bossbabes en vrouwenactivisten die proberen meer man te zijn dan mannen. Individueel een vrijheid die ze hebben, maar ook een vervorming van hun vrouwelijke vorm en dat komt niet zonder prijs.

Feminisme heeft op een gigantische manier vrouwenkracht en vrouwelijkheid miskend. De moeders van ooit zijn door hun dochters met het badwater weggeworpen en tot slachtoffers en slaven bestempeld.

Als opsteller zie ik het drama daarin en is het wachten op een voorspelbare tegenbeweging die mannelijkheid en de vaders weer een plek geeft en echte vrouwelijkheid terugbrengt.

Een wereld met alleen mannen is ook niet alles en vrouwen die meer man dan man proberen te zijn blijken bovenal tot kelderende geboortecijfers te leiden en de onmogelijkheid van langdurige gelukkige relaties.

Je hoort nu al de wanklanken van degenen die op dat pad wandleen en ontdekken dat ze aan het eind van dat pad alleen en kinderloos staan. Ooit stonden vrouwen bekend om hun wijsheid, maar dat is niet meer. Oudere vrouwen moeten zich meer laten horen zodat jongere vrouwen betere keuzen kunnen maken.

De bossbabe mag haar individuele succes en geld vinden, maar haar toekomstprognose is eenzaam en ze zal ofwel geen kinderen willen ofwel te laat starten met dat verlangen.

Een tijdlijn die voor mannen werkt (mannen moeten hun waarde opbouwen), blijkt vrouwen en de gemeenschap als geheel niet echt te dienen. Dat zullen we vroeger of later ook weer moeten oplossen.

De wrange uitkomst van dit fenomeen is dat veel moderne vrouwen op natuurlijke wijze zal uitsterven door hun keuzen. Als je geen kinderen krijgt of slechts een enkel kind dan is dat het einde van een geslachtslijn.

Inmiddels zijn onze kleinkinderen goed onderweg, maar als gemeenschap hebben we een tekort omdat vrouwen steeds vaker te laat starten of besluiten liever vrij van de verantwoordelijkheid voor kinderen te blijven. Ze leven liever voor zichzelf en proberen in een baan vervulling te vinden.

Een gemeenschap met nauwelijks jonge mensen heeft een probleem en ook daarin zie je landen als Japan voorgaan. Ofschoon veel van het gedrag daar nog traditioneel is, zie je dat ook daar jonge vrouwen kiezen voor kinderloos of uitstel van ouderschap tot na hun dertigste.

China heeft hetzelfde probleem met een andere oorzaak. Het een kind beleid heeft daar flink wat dochters het leven gekost. Dat proberen ze nu te corrigeren door ouderschap weer te stimuleren.

Moderniteit komt met met tal van dat soort uitdagingen, en dat spraken we nog niet eens over al de geboortes die geblokkeerd zijn door abortussen en andere maatregelen. Gebrek aan geboortes is inmiddels een wereldwijd probleem geworden.

De vrouwen uit de spookjes zijn evenzeer professioneel, competent en werken hard maar ze hebben nog het vermogen om met mannen om te gaan en relaties te bouwen.

Ze kunnen zich zelfs wat onhandig voordoen om ruimte te bieden aan een man om hen te helpen. Relaties werken beter als je zorgt voor elkaar en in waarde laat en een plek geeft. Mannen hebben dat evenzeer nodig als vrouwen dus het is slim om ze die ruimte te bieden.

Als ego niet in de weg staat is het ook gemakkelijk en zorgzaam. Het geld wat deze vrouwen verdienen met al dat werken wordt ook in de relatie gestoken. ze komt gerust met een nieuwe laptop of telefoon aanzetten als die van haar vriend kapot is, zodat ze hem steeds kan blijven benaderen.

Als haar man iets nodig heeft zal ze zelfs ongevraagd haar tijd, inspanning en geld geven om hem daarin te helpen. Ook daarin is ze een volwaardig partner en de zorg gaat over en weer zonder touwtrekken of gedoe.

Die blauwdruk is is heel anders dan die van westerse moderne vrouwen die ondanks een dikke bankrekening en veel inkomen toch verwacht dat haar man alles voor haar betaald en haar bediend als een prinses.

Best tragisch als een jongeman ontdekt dat hij net honderden euro’s voor haar uitgaf van een bijna lege bankrekening, om daarna te ontdekken dat zij bijna een ton op de bank heeft staan en dat voor hem verborgen hield. Sociale media deelt ook dat soort verhalen.

De vrouw in het sprookje was (als weeskind) opgegroeid in een boeddhistisch klooster. Het was merkbaar aan haar houding en gedrag. Ze had rustige wijsheid en concentratie ontwikkeld en was niet impulsief in haar oordelen of acties. Haar beoefening zat vol met terugkerende taken die met aandacht en geduld werden uitgevoerd. Ze was een uitstekende chef.

Als ze zelf met haar emoties in de knel kwam dan ging ze weer terug naar haar klooster, om daar te helen en weer helderheid te vinden. De kloostervrouwen waren haar steun en raadgevers, vooral de moeder van die gemeenschap die haar als kind onder haar hoede had genomen.

Heelheid kwam niet uit gesprekken, maar uit de regelmaat en rust van haar handelingen en de sfeer van het klooster. Zo kwam ze voorbij obstakels en hield haar menslievendheid intact.

Het gaf haar ook ruimte om voorbij het oppervlak te kijken en goede keuzen te maken, die haar op langere termijn zouden dienen. Als blauwdruk voor relaties is deze geaarde, rustige en wijze houding heel behulpzaam.

Een basishouding van vertrouwen en samenwerking is heel waardevol en opbouwend, zelfs als de uitkomst soms minder is dan je zou willen.

Eerst zorg je voor mensen, dan komt de rest. Zelfzorg is belangrijk, maar dat doe je in een gemeenschap. De beoefening van de gemeenschap is wat het individu steun geeft en helpt naar stabiliteit. Mooie lessen om steeds opnieuw te herinneren, temeer omdat we deze steun en rust zo missen in onze westerse cultuur.

Respect

Respect is een levenshouding voor boeddhisten. Alles waar een boeddhist mee in aanraking komt, wordt met veel respect behandeld en verzorgd. Voedsel hoort daar bij, maar ook werk en relaties.

Respect spreekt van een zorgvuldigheid die je kiest in hoe je met iets omgaat. Neem je het serieus en ben je zachtzinnig in je handelingen en spreken? Laat je de ander en het andere in waarde?

Alles van waarde verdient respect en je ziet dat terug in de aandacht die mensen geven.

Zelfs Bruce Lee zei het ook al eens. Ik vrees niet de man die honderdduizend slagen kent, maar de man die een enkele slag honderdduizend keren heeft geoefend en geperfectioneerd.

Perfectie komt uit een langdurige volhardende oefening van vaak kleine handelingen. Respect is de basishouding die je helpt om dat wat je doet te leren kennen en uiteindelijk te perfectioneren. Soms vraagt dat een heel leven, soms zelfs meerdere levens.

Eren

In familieopstellingen spreken we veel over offeren en eren, oudere woorden die we in dagelijkse interactie niet meer zo gebruiken. Het westen is geïnspireerd door de enkele held en de cowboy, het individu dat het verschil maakt en de dag red.

Respectvol eren en offeren aan het grotere is een andere inzet, wat je meer zult verwachten in groepsculturen die consistente bijdragen aan de groep waardevol vinden en in boeddhistische culturen die respect tot een basishouding hebben verheven.

Als een cultuur die het opheffen van lijden (het boeddhisme) tot levensmotto heeft gemaakt deze waarden leeft, dan moet er flink wat waarde in liggen. Niet voor niets zit het woord eren in het woord waarderen.

Eren komt vanuit dat waarderen, maar ook vanuit een mate van bescheidenheid en nederigheid, de erkenning dat je maar klein bent in het oog van het grotere, dat er anderen zijn die een flinke prijs hebben betaald om jouw leven te kopen.

Zo eren we het verleden, de bijdragen van degenen die voor ons kwamen, degenen die grotere taken op zich namen of grote verantwoordelijkheden dragen voor velen, of gewoon onze medemens omdat elkaar eren en waard-eren een ultieme vorm van erkenning en waardetoekenning is.

Als ik je eer, dan heb ik alle reden om je met respect en zorg te behandelen. Dan ontvang ik je woorden met meer instemming en ben meer bereid om ze te ontvangen en overwegen.

Eren zegt niet dat ik het altijd eens ben, het is slechts de erkenning van jouw bestaan en waarde. We zijn niet in alles gelijk, maar dat doet niets af aan onze waarde als mens. Ik heb respect voor jou en hoop daarmee dat jij ook mij zult respecteren. Of je dat doet is aan jou. Mijn houding is daarvan niet afhankelijk.

Buigen

In de Aziatische cultuur zie je mensen vaak buigen voor elkaar. Niet elke buiging is gelijk, want het is een taal op zichzelf. Hoe diep en hoe lang je buigt drukt iets uit, misschien je plek in de gemeenschap.

Als buitenstaander zal je dat niet allemaal weten en goed doen, maar als je geboren en opgegroeid bent in een cultuur, dan ken je de gebruiken en volg je die.

Wij westerlingen denken vaak dat buigen een teken van onderdanigheid is en we willen dan niet buigen, maar dat is niet wat buigen uitdrukt. Buigen is een vorm van eren en respect tonen, een vorm van erkenning van de plek en waarde van de ander.

Dat het voor ons voelt als onderdanig is waarschijnlijk vooral ons jeugdtrauma dat we nog niet hebben opgelost. De strijd met en weerstand tegen autoriteit en macht.

De macht en autoriteit in het begin van ons bestaan waren onze ouders en als kind konden we daar niet tegenop. Dat kwam pas in de pubertijd.

Maar er had een punt mogen komen dat we opgroeiden naar een volwassen staat van zijn, waarin we begrijpen dat we vrij zijn om eigen keuzen te maken en de consequenties daarvan te aanvaarden.

Dat wat we als macht en dwang hadden ervaren zijn slechts consequenties van de keuzen die we maakten. Als we die angst oplossen, zijn we vrij en is verzet onnodig.

Als volwassen mens zouden emoties rustiger mogen zijn en je rebelse instinct gekalmeerd. Per slot is rebellie evenzeer een gevangenis als slaafs volgen dat is. Het is je ego of trots die je laat rebelleren. Je onwil om anderen te volgen.

Volgen is dan een kwestie van winnen of verliezen geworden en buigen wordt dan al snel een kwestie van verlies of gezichtsverlies. Je trots zal het niet toestaan. Natuurlijk is niet je trots maar je interpretatie van je eigen positie en de situatie wat je in de weg staat. Het kader dat je op de situatie legde was het probleem.

Als rebellie een impuls is ben je stuurbaar geworden, want je reactie is blind en voorspelbaar. Slimme mensen komen dan met prikkels die je hun voorkeur doet volgen. Het is beter om je van dat soort impulsen te bevrijden en een punt te bereiken waarin je elke optie vrij kunt overwegen en je ego en trots erbuiten kan laten.

Het doel van opgroeien is om je van aanpassen en rebellie te bevrijden en in je eigen kracht te komen. Kracht is niet wat je doet vechten, dat kwam eerder uit onmacht en angst. Als je blinde angst voor consequenties oplost en je kracht tot rust is gekomen, kan je simpelweg kiezen.

Ook in familieopstellingen is buigen een ritueel. We buigen daar bijvoorbeeld voor onze ouders, of voorvaderen. Hoe diep en hoe lang we buigen is aan ons om te bepalen, maar het is een goede test om te ontdekken of de strijd met ouders inderdaad is opgelost.

Natuurlijk gebeurt het regelmatig dat iemand zegt dat het is opgelost, om direct daarna te ontdekken dat buigen voor je ouders nog veel weerstand oproept en niet echt mogelijk is. Dan is het nog niet echt opgelost en is er nog iets te doen.

Dankjewel lieve pappa, dat je mijn pappa bent. Ik eer dat ik je zoon ben en verder mag gaan met wat ik kreeg.

In een cultuur waarin mensen routinematig naar elkaar buigen zijn ze voortdurend dat soort testen aan het uitvoeren. De buiging toont respect voor de wederzijdse positie en rol en zo bevestig je als vanzelf de ordening in de gemeenschap.

Onderschat dus niet de waarde van dergelijke rituelen. Waar onze cultuur onze ouderen liever lijkt te vergeten en regelmatig als een soort last benadert, vind je respect voor ouderdom en ervaring in de Aziatische cultuur nog in leven.

Het helpt misschien ook dat mensen daar nog meer bij elkaar leven en op elkaar steunen en ook families nog bij elkaar zijn. Bij ons valt dat steeds verder uit elkaar en is een ongebroken gezin met twee ouders steeds minder gangbaar.

Grenzen en discretie

Een vrouw vertelt aan een vriendin: Ik ging niet naar het buitenland omdat ik wilde studeren. Ik had mijn vriend bedrogen met een andere man en wilde dat ontvluchten. Ik was het die vreemd ging.

“Met wie ging je vreemd?”, vraagt haar gesprekspartner, nadat ze ook haar eigen ontrouw heeft erkend.

Dat ben ik vergeten, zegt de vrouw. Ik ga terug naar de man die ik bedroog en doe alsof ik het vergeten ben. Ik ga hem smeken om me te vergeven en terug te nemen.

Een dubieuze anekdote natuurlijk, wat vreemdgaan en liegen wordt doorgaans niet als deugdzaam en correct gedrag gezien, zelfs niet in het vrijgevochten westen.

De man moet ook wel erg zwak en kansarm zijn om haar na dit feit terug te nemen. Ze heeft al getoond dat ze niet echt geschikt is voor een duurzame relatie en mannen met opties en enige zelfwaarde zullen daar genoeg aan hebben en verdergaan.

Als de man aantrekkelijk is zullen er genoeg andere vrouwen zijn die het gat graag willen vullen en die zich aanbieden en we hadden afgesproken dat het een sprookje was.

Het slachtoffer is dus zo ongeveer een prins, die niet alleen een jongedame zal gaan redden maar daarin ook waardige (en betere) prinses zal vinden die hem terug red en trouw zal zijn. Zo gaat dat in sprookjes.

Het goede in het voorbeeld is dat ze niet slachtoffert, ontkent, of schuld afschuift, maar duidelijk erkent dat zij fout zat en het haar schuld is dat ze de relatie kwijtraakte en haar man met een gebroken hart achterliet.

Haar vrouwelijk privilege doet haar denken dat het ook gemakkelijk te repareren is en dat een leugen daarin helpend kan zijn, dus dat is waar het weer mank gaat. Opnieuw toont ze haar gebrek aan integriteit en deugd.

Zo zijn sprookjes weer gevuld met tal van voorbeelden van wenselijk en afkeurenswaardig gedrag. Het is aan onszelf om lessen te herkennen, of anders voeden ze ons op onbewuste wijze, zodat ze dat deden toen we nog klein waren.

Bert Hellinger gaf bij verhalen over vreemdgaan steevast aan dat de relatie daarmee klaar was. Hij doelde natuurlijk op de relatie zoals hij was en liet dan afhankelijk van de reacties weten dat een herstart nog wel mogelijk was, maar dat moet dan wel een nieuwe start zijn, want zomaar doorgaan is geen optie.

De schuld en oorzaak vraag is misschien wat minder rechtlijnig dan we vaak denken. In opstellingen blijken dit soort dingen vaak voort te komen uit iets anders. We zijn in opstellingen gelukkig niet bezig met veroordelen en schuld toekennen, dus de schuldvraag is eigenlijk ook niet belangrijk binnen die context.

Als beide partners verlangen naar een toekomst samen dan zijn er wel oplossingen. Een paar sessies, of familieopstelling(en), kunnen daarin helpend zijn.

In Azië is een relatie niet iets van de openbaarheid en wat zich in de relatie afspeelt is privé en niet iets waar je over deelt. Al eerder gaf ik voorbeelden van hoe iemand grenzen stelde in het ontvangen en delen over een relatie, maar eigenlijk is descretie de norm.

Heel anders dan in het westen waar vooral vrouwen vaak veel teveel over hun man delen en hem publiek gezichtsverlies laten leiden door gênante feiten te delen. Een zeer publiek voorbeeld is acteur Will Smith wiens vrouw openlijk vreemdging met een rapper en vervolgens Will zelfs interviewde met vragen over hoe dat voor hem was.

Maar ook het adverteren van je lijf op sociale media, weinig discrete gekleed, terwijl je in een gecommitteerde relatie bent is een vorm van publiek ontrouw. Het doet de man geen goed en laat zien hoe weinig hij gerespecteerd wordt, door een vrouw die mannelijke aandacht en likes prefereert boven de stabiliteit van haar relatie.

Je marktwaarde testen terwijl je niet in de markt bent is een vorm van sabotage. Maar in het westen willen we (vooral vrouwen?) ons als vrijgezel blijven gedragen en presenteren wat onze relatiestatus ook is.

Niet elke cultuur is het daarmee eens en de voorbeelden van Aziatische “sprookjes” vertellen een ander verhaal, waarin relaties meer beschermd worden en minder snel aan en uit gaan. De keuze voor een relatie is daar minder impulsief en eenmaal in relatie wordt er beter samengewerkt dan de rolmodellen die ons hier worden voorgehouden.

het helpt als je conflicten klein houdt of uit de weg gaat en je privé ook echt privé houdt. Zelfs de kleine kring van echte intimi weten maar een stukje.

Dat is een verschil tussen een cultuur die impulsieve knipperlicht relaties aangaat, en zelfs date om een gratis maaltijd te krijgen, en een cultuur die relaties als langdurig benadert. Als weggaan geen optie is, zal je moeten beschermen wat je hebt.

Is het slimmer om relaties als een wegwerpproduct te benaderen, ook als er kinderen zijn? Wat gebeurt er met al die kinderen uit gebroken relaties? Hoe en waar kunnen zij leren om een stabiel leven te bouwen?

Misschien is er ook wat voor te zeggen om zorgvuldig te kiezen en dan te beschermen waar je voor koos. Relaties zijn niet alleen gemakkelijk, maar als je de prijs betaalt en volhoudt ben je misschien een stuk beter af. Het kan niet altijd aan de ander liggen.

Kleine zorgzame gebaren

Het is opmerkelijk hoeveel we werken en hoeveel stress we nog ervaren, ondanks de toename in technologie en mogelijkheden. Nog nooit was leven zo gemakkelijk, nu veel fysiek werk door apparaten gebeurt, maar hoe kan het dan dat we niet even in een gemeenschap waarin we het allemaal gemakkelijker hebben en tijd over hebben?

Dat is natuurlijk een grote vraag en het zal vast iets met de menselijke aard en het kapitalisme te maken hebben. Zingeving en menselijke verbinding lijken niet gemakkelijk te zijn in de moderniteit.

Aziatische sprookjes zotte nog vol met kleine alledaagse zorgzaamheid. Aangemoedigd door “Doe je best!” wordt er veel en lang gewerkt, zo hard dat slapen in de metro of trein heel gewoon is. Ondanks dat zie je tal van zorgende inspanningen.

Een klein ritueel dat de groepsrelatie bevestigt is dat je niet je eigen glas vult als je drinkt. De buurman schenkt jouw glas in en jij schenkt et glas van je buurman in en dan toost en drink je. Zo geef je steeds iets aan elkaar.

Met eten doe je dat ook. Je zoekt een lekker stukje voedsel uit en geeft dan aan iemand anders. Kleine gebaren die in de cultuur verankerd zijn.

je kan zomaar een tafereel zien van een man die thuiskomt van werk en zijn vrouw zit op haar knieën bij de ingang om zijn schoenen uit te trekken en hem te verwelkomen. Veel te onderdanig voor de moderne westerse vrouw, maar hoe fijn om zo verzorgd te worden.

Je ziet mannen hard werken voor hun gezin en vrouwen lunchboxen samenstellen voor hun kinderen en man om mee te nemen. Desnoods bezoekt ze zijn werk om de lunch langs te brengen.

Als een kind alleen is kan een ouder of oom helpen door een zo aantrekkelijke box te maken dat het kind alleen daardoor al andere kinderen trekt en uit het isolement komt. Voedsel versiert met animatiehelden die uit voedsel gesneden zijn.

Dat soort cadeaus vraagt tijd en aandacht, maar wat leuk om heerlijke verrassingen te vinden als e de lunchbox opent.

Bij binnenkomst doe je de schoenen uit en krijgt een pantoffel, zodat je de modder van buiten niet in de ruimte brengt. Dat alleen is al zorgzaam.

Maar dan een klein gebaar om de schoenen bij de ingang om te draaien zodat de vertrekkende gast meteen in de schoen kan stappen. Kleine gebaren als dit doen veel goed en zijn onopvallend opvallend als je ze tegenkomt.

Je kan zien hoe mannen ogenschijnlijk onaangeraakt en stug zijn maar ondertussen tal van deuren (mogelijkheden) openen voor hun liefde en offeren zodat zij het gemakkelijker kan hebben.

In de sprookjes komt ze er vaak pas later achter hoeveel zorg en bescherming ze heeft ontvangen. Zijn liefde zat in de onzichtbare daden en bleek substantieel, terwijl zij dacht dat het er niet was.

Natuurlijk zijn er tal van kleine hoffelijke gebaren zoals een autodeur openen en zonder dat ze het ziet een hand ergens houden zodat ze haar hoofd niet kan stoten.

Kleine gebaren als een jas, of deken, over iemand heen leggen die van drank of vermoeid is ingezakt. Of het gebaar van een maaltijd geven als je merkt dat iemand geen geld heeft voor een gezonde hap.

Geld geven kan ook natuurlijk, maar een maaltijd delen en meteen een luisterend oor en wat aandacht geven, een beetje respect… het is voor mensen vaak zo zelden dat ze het krijgen.

Een paraplu boven iemand houden als die persoon in de regen staat, iemand voorlaten in de rij als hij of zij maar een kleine boodschap heeft, of duidelijk gehaast. Je stoel afgeven voor iemand die slecht ter been is.

Het is gedrag dat al in de middeleeuwen als een deugd is onderkend met woorden als ridderlijkheid of hoffelijkheid en dat later gangbaar zou zijn om te demonstreren aan vrouwen dat een man geschikt relatiemateriaal was en geen bruut die haar zou mishandelen.

Het zijn allemaal kleine cadeaus aan je medemens kan je herkennen als vormen van alledaagse liefde voor elkaar en jezelf. Het is de vriendelijke beleefdheid en beschaving die ons wordt voorgehouden in sprookjes over heren en dames.

De etiquette die ons wordt voorgehouden was bedoeld om leven prettiger en gemakkelijker te maken. Het voorkomt ruzies en conflicten als je elkaar helpt om het goed te hebben en een welwillende gulle staat in jezelf levend houdt, of opbouwt.

Vriendelijke dienstbaarheid kan zelfs de vorm hebben waarin je je eigen wil en voorkeur volledig aanpast (zelfs ontkent) naar de voorkeur van iemand anders, zodat diegene met volledige steun krijgt wat hij of zij wil. Het zou een groot cadeau zijn als het gebaar uit een gul hart komt.

Een keuze om de eigen wil compleet weg te cijferen ten gunste van een gemakkelijke keuze voor een ander mens? Simpelweg zeggen “Ik wil wat jij wilt”, ondanks dat je normaal misschien anders zou kiezen, is dat iets dat je als positief ervaart? Het is een ultieme bevestiging, maar zou je er weerstand tegen hebben.

Hoe vaak zouden we dat doen vanuit een positieve gevende inzet? Of zouden we het als negatief aanpassen zien en het ontkennen van de eigen identiteit? Wat het is hangt af van je innerlijke staat en de intentie van waaruit je geeft.

Het kan ook ego en trots zijn dat maakt dat je innerlijk verzet tegen dit soort geven. Misschien heb je het nog nodig om erkend te worden in jouw eigenheid en is dit nog een stap te ver.

Misschien kom je nog teveel tekort in jezelf en moet je dat eerst vullen, of misschien heb je te vaak en teveel gegeven wat je niet kon missen, of wilde geven, en loop je nu met weerstand, boosheid of zelfs wrok die in de weg staat en het vrij en gul geven blokkeert.

Heb je het nodig dat er eerst aan jou gegeven wordt en je kan helen in die pijn? Hoe pijnlijk zijn je gedachten en gevoelens voor je? Velen die teveel gaven zijn klem gelopen omdat hun geven niet vanuit innerlijke keuze en vrijheid kwam. Het was eigenlijk een vraag om iets te ontvangen en dat kwam niet terug. Het kan ook anders.

Zou je jezelf zwak, een slachtoffer, of verliezer, denken als je zo gul en zorgzaam zou zijn naar je omgeving? Of zou je beter of jezelf denken, als een goed en rijk mens die het leven van anderen en jezelf beter maakt? Beide is denkbaar, maar wat is helpend en wat niet?

Geven uit schaarste en manipulatie werkt niet en zal onvermijdelijk tot teleurstelling en wrok leiden. De inmiddels overleden Marshall Rosenberg (Geweldloze Communicatie) zei het al: Geef als een blij driejarig kind dat blij enthousiast haar ijsje of zandtaartje aanbiedt.

Als het niet uit die intentie komt, dan heb ik liever dat je niet geeft en helpt. Dan kan je beter eerst om eerste hulp vragen om op jezelf naar een betere plek te brengen.

Geven kan goed zijn als het vanuit een rustige kracht komt (innerlijk stabiel), vanuit een staat van vrijheid en overvloed, als je geeft om het plezier van geven of omdat je oprecht iets wilt geven om te helpen.

Het is niet zwak om te verzorgen en je aan te passen, want als het uit die bereidheid en openheid komt dan doet het wederzijds alleen maar goed.

Je kunt niet geven als de ander niet kan of wil ontvangen, dan moet je het geven aanpassen en misschien terughouden. Ook dat is een vorm van geven, jezelf begrenzen en wachten tot er een vraag is en ruimte om te ontvangen. Dat is respect naar de ander, wachten op het juiste moment en reageren op signalen.

Als je een jaar of 60 of 100 terugdenkt is het allemaal niet zo bijzonder wat je hier leest, want ook hier waren het gangbare zorgzame gebruiken en gelukkig zijn er nog veel van in leven op individueel niveau.

Dit soort zorgen zie je misschien ook sneller tussen arme mensen dan van mensen die veel bezit hebben. Armen weten hoe het is om weinig te hebben en kennen de worstelingen van leven. Ik heb mensen met heel weinig middelen een kind in huis zien nemen om het van de straat (en drugs) te redden, terwijl ze anderen in de wijk ook steunden en hielpen. Het is niet altijd zo zichtbaar van buitenaf.

Rijke mensen hebben mogelijk geen oog voor wat minder bedeelden nodig hebben. Het kan zijn dat de afstand te groot is en ze in een eigen omgeving leven waar ze het niet tegenkomen.

Of ze geven liever groot aan organisaties dan aan individuen. Of ze denken simpelweg anders en willen dat je jezelf helpt en willen dan alleen iets geven op een manier die je helpt om weer overeind te komen (zoals een baan).

Het maakt ook niet uit, als we allemaal goed doen in onze kring en de gemeenschap beter maken door te geven. Samen bereiken we dan iedereen.

Als we iemand zien die hulp kan gebruiken en we zijn niet al te boos tegen alles en iedereen, dan zullen ze misschien eerder geneigd zijn om iemand in huis te nemen of een maaltijd de delen. Maar geven en zorgzaamheid kan op elke plek en in elke grootheid.

Als ik het allemaal zo voorbij zie komen vind ik de sprookjes en gebruiken best prettig en charmant. Het gaat over mensen die hard werken en toch de tijd en ruimte nemen om elkaar grote en kleine cadeaus te geven die het leven van die anderen fijner maken en mooie kleine en grote momenten bouwen.

Het buigen heeft ook wel iets, want het bevestigt relaties en eert de ander. Ik respecteer jou en jij respecteert mij. Als jij mijn baas bent, dan volg en verzorg ik jou, terwijl ik van jou ook iets verwacht.

Maar daarom ben ik misschien ook bij familieopstellingen gekomen een werkvorm die deze verbanden nog steeds zichtbaar maakt en mensen helpt om daar weer te komen en te begrijpen wat goed is.

Net als de MMA vechter ben ik misschien een beetje traditioneel en hou van oude waarden en gewoonten, maar daarin vind ik schoonheid, waardigheid en betekenis. Ik hou van alle leven en De Witte Prins is mijn vorm voor liefde in werking.

Alledaagse zorgzaamheid voor elkaar, het geven aan anderen, hoe klein en alledaags ook, maakt leven draaglijker en fijner. Het verzacht de worstelingen van emoties en wat je tee doen hebt. Soms is een lekkere maaltijd of zelfs een warme kop thee, een simpel gebaar en wat aandacht , alles wat het verschil maakt.

Wat jij kan ontvangen, kan ik geven.
Ik kan niet meer geven dan jij kunt ontvangen.
Wat ik kan ontvangen, kan jij geven.
Jij kunt niet meer geven dan ik kan ontvangen.

Het zijn simpele lessen over balans tussen geven en ontvangen, die Bert Hellinger ons bracht.

Het mooie van Bert’s familieopstellingen is dat het voorbij onze eigen voorkeuren en afkeuren kijkt naar de patronen van leven. Zo ontdek we samen wat de betekenis is van datgene wat je onderzoekt en kom je op nieuwe (vaak herkenbare) antwoorden. Vaak is het gemakkelijker om samen te kijken, zodat je voorbij je eigen filters kunt komen.

Opstellingen gaan dieper dan gesprekken, omdat je niet over meningen hoeft te twisten. Je kijkt beiden naar hetzelfde en de waarheid toont zich daar vanzelf, onafhankelijk van wat je wil of vindt.

Waar gesprekken soms vruchteloos, of zonder einde, kunnen zijn, is het helpend om een opstelling het werk te laten doen en simpelweg de waarheid te tonen. Dan wordt het iets dat feitelijk is en niet uit een mening voortkomt. Soms prikt het ook door je overtuigingen en verhalen heen.

In communicatie is ontvangen belangrijker dan geven, luisteren belangrijker dan spreken, maar verder dan dat wordt leven fijner als je elkaar kleine zorgzame gebaren geeft en een rustige respectvolle en vriendelijke houding aanneemt. Als je dat alleen kunt doen, dan doe je al veel goed.

Ik hou nog steeds van sprookjes. Elk sprookje en elk contact geeft me nieuwe blauwdrukken van wat werkt, wat mogelijk is en wat niet altijd werkt.

Waarschijnlijk is het de bereidheid tot leren uit verhalen en ervaringen die uiteindelijk naar wijsheid zal leiden en me tot een beter gids en stuurman zal maken. Maar misschien is dat weer een volgend sprookje.

Vandaag schreef ik misschien ook een sprookje, waarop nog veel af te dingen is, maar het is een vriendelijk sprookje dat me erg bevalt en waarin ik je graag meeneem in de hoop dat het realiteit mag worden. Als genoeg lezers het idee mooi vinden en gaan beoefenen dan kan het zomaar een waarheid worden en levens veranderen.

Ik wens je graag een heerlijke dag en veel mensen om dit mee te beoefenen. Laat me hieronder weten of deze blauwdruk voor je werkt en iets voor je heeft verbeterd. Ik gun het je zo.

Doe je best!