Liefde vrij van pijn, bestaat dat?

“Zit er pijn in liefde?” vroeg ik aan hem. “Ja, natuurlijk”, zei hij, “Er is niets zo pijnlijk als liefde”. En hij vervolgde “En er is niets dat ons zo in beweging brengt als liefde.”. Wil je leren over liefde? Je liefde verdiepen? Wil je vrij zijn van lijden en pijn?

Bestaat er liefde zonder pijn? Persoonlijk denk ik van niet. Ik weet het eigenlijk ook wel zeker. Allereerst is liefde vaak ontstaan uit pijn, zelfs de (naar verluid) onvoorwaardelijke liefde tussen een moeder en haar kind heeft een moeilijk, heftig, pijnlijk en vaak levensbedreigend geboorteproces nodig om tot geboorte te komen. En door het opgroeien van het kind zal zowel de moeder als het kind ook pijn ervaren in die liefde, naast alle andere gevoelens die er zijn.

Diepe stabiele liefde wordt geboren uit grote pijn

Je zou gemakkelijk kunnen stellen dat hoe groter de liefde, hoe groter vaak ook de pijn waar hij uit ontstond. Pijn is zeker een voedingsbodem waaruit grote liefde kan ontstaan.

Zelfs uit de gruwelijke voedingsbodem van Auschwitz, waar velen werden mishandeld en gedood, zijn er Joden gekomen die een hele grote liefde hadden ontwikkeld en vrij waren van haatgevoelens. Voor velen van ons onbegrijpelijk.

Even tussendoor, voor ik het vergeet… Ik schrijf dit soort artikelen omdat het mijn passie is om anderen te helpen inspireren en antwoorden te vinden. Ik deel graag, en hoop dat je het een waardevol artikel vindt. Je kan iets teruggeven door de social media knoppen onderin te gebruiken, en me helpen om het te verspreiden. Ik stel het ook erg op prijs als je een reactie achterlaat. Maar lees eerst nog maar verder.

Oorlogsleed kan verlichten

Grote voorbeelden zijn regelmatig omhoog gekomen uit oorlogen en onderdrukking van volkeren en bevolkingsgroepen en hebben met een open hart en uitgestoken hand van vriendschap aan vrede en bevrijding gewerkt. Voor hun liefde hebben velen geleden en waarschijnlijk ook zijzelf, tot hun lijden oploste.

En juist omdat het uit een voedingsbodem van groot lijden is ontstaan, heeft hun liefde kracht, duurzaamheid en diepgang. Zij begrijpen zowel de dader als de slachtoffers op een dieper niveau dan velen, en geven dat door in hun voorbeeld.

Verlangen en verbinden is onvermijdelijk pijnlijk

En dan is er nog het verlangen dat vaak in liefde zit, de lotsverbondenheid, de band die maakt, dat als er iets gebeurt met het object van je liefde (wie of wat dat ook is, misschien wel je partner of je kinderen), ook jijzelf pijn ervaart omdat je resoneert op die ander.

Je verlangen dat het goed gaat met die ander, doet je vaak lijden als die ander iets groots overkomt, of zelfs bij iets kleins. En misschien lijdt je diep als die ander weggaat en niet meer dreigt terug te komen.

Liefde zonder pijn is oppervlakkig en kwetsbaar

Nee, persoonlijk denk ik dat een liefde zonder pijn weinig diepgang heeft en weinig kans van ontstaan of duurzaamheid. En als je kijkt naar de grote geliefden in de geschiedenis, de voorbeelden die nog eeuwen na hun dood zijn blijven schijnen, dan is geen van hen ontstaan zonder pijn. Sterker nog ze droegen vaak het leed van de wereld in zich, en bleven overeind om hen te dragen en voor te gaan die het nodig hadden.

De liefde van verlichte grote zielen

Jezus, De Boeddha, de profeten uit de bijbel, Gandhi, Nelson Mandela, Thich Nhat Hanh, Martin Luther King, en de Dalai Lama zijn aansprekende voorbeelden daarin, of de zuid-Afrikaanse en vermoorde Steve Biko, maar met deze enkelen zijn er velen die onbekend zijn gebleven bij het grote westerse publiek.

Liefde beweegt ons, zoals onze ziel

Liefde brengt ons ook pijnlijke offers, voor onze kinderen, voor onze ouders, voor de familie, voor mensen om wie we geven, of zelfs mensen die we niet eens kennen, voor een goede zaak, of een slechte zaak. Liefde lijkt vooral een kracht die ons beweegt en een baken door dik en dun.

In familieopstellingen leren we liefde kennen als een onstuitbare onbewuste kracht, waarbij duidelijk wordt dat mensen grote bereidheid hebben om zelfs dood en ziektes op te zoeken en dragen in dienst van iets groters, veelal de familieleden die eerder kwamen. Liefde komt daar met (vaak grote) offers.

Liefde uit zich door onze gift aan anderen

In familieopstellingen wordt zichtbaar hoe groot de offers kunnen zijn, en hoeveel kracht en waardigheid er zit in die offers als ze erkend en gezien worden. Het kind dat zichzelf op jonge leeftijd doodt om plaats te maken voor een ander kind, het geaborteerde kind dat zijn leven geeft voor de levensstijl van zijn ouders, het kind dat een zware last gaat dragen voor zijn ouders.

Of wat te denken van het kind dat iets probeert goed te maken voor een ander lid van de groep (vaak het familiesysteem) en daarmee een zwaar lot op zich neemt, of het kind dat zijn best doet om te zorgen dat de ouders bij elkaar blijven door ziek te worden, of het kind dat een schuld van de ouders probeert te dragen als zij dat zelf niet kunnen (zoals een abortus).

Pijn of schuld en hulp of offers zijn in evenwicht

Er zit vaak veel pijn in liefde, maar ook veel kracht en een sterke loyaliteit… en zelfs onbewust herhalen we uit liefde, of helpen uit liefde. Als je goed oplet, zeker als je het doet in familieopstellingen, dan blijkt alles liefde en zit in alles een gift (of helpende beweging) aan anderen, hoe hardvochtig of harteloos iets ook lijkt aan de buitenkant.

Een ding is zeker: familiesystemen zitten vol steun en hulp voor elkaar. Een systeem dat ogenschijnlijk vast zit is doorgaans gewoon bezig met dragen en helpen. Geen pijn of schuld te groot om te dragen. Als de individu door de knieën gaat, of er even niet aan kan of wil, dan dragen allen mee. Hoe mooi!

Zelfs als het mijn leven kost

“Zelfs als het me mijn leven kost”, is de titel van een goed boek over familieopstellingen met ziekten en symptomen, en dat is precies uitgedrukt wat liefde doet. Zelfs als we denken dat we geen liefde hebben, blijkt vaak dat we uit liefde handelen en ons daarom voelen zoals we ons voelen.

Het is niet altijd zo duidelijk wat we kunnen doen met familieopstellingen, dus we moeten ook kijken naar diepere lagen gaan. Liefde is groots in alles, ook in pijn. Maar het is een licht in het duister en de belangrijkste reden waarom we opstaan. Liefde is alles, en alles is…

Boeddha Siddharta over pijn en liefde

De Boeddha kreeg een vraag van een leerling. De vraag was: “Zit er pijn in liefde?” Siddharta’s antwoord was bevestigend “Ja, er zit pijn in liefde”. De leerling, die van een andere meester kwam, gaf deze uitspraak snel door aan zijn oude meester en alle anderen die het wilde horen. Hij dacht dat Boeddha hiermee eindelijk door de mand viel. De ander goeroes waren jaloers en bang geweest voor deze Boeddha, maar nu hadden ze hem.

Als de Boeddha dacht dat in liefde pijn zat, kon hij geen ware meester zijn, want iedereen wist toch dat liefde alleen fijn en warm was? En ook de leerlingen en aanhangers van de Boeddha kwamen in verwarring en gingen twijfelen. Niemand had doorgevraagd hoe Boeddha Siddharta het bedoelde.

Hoezo, zit er pijn in liefde?

Uiteindelijk ging een van hen (een heerser uit het gebied waar de Boeddha toen verbleef) op aanraden van zijn vrouw toch maar eens vragen aan de Boeddha hoe hij dit bedoelde. Want ofschoon haar man ook dacht dat het niet klopte, kon ze zich niet voorstellen dat Siddharta zomaar iets zou zeggen, er moest een reden voor zijn. En dat bleek ook, want toen de heerser het vroeg kreeg hij een heel verhaal over liefde en verschillende vormen van liefde en het lijden dat erdoor ontstaat.

Kan van alle kinderen houden als van je eigen bloed?

Siddharta vroeg aan de heerser of hij van zijn kinderen hield en hoe hij zich zou voelen als hen iets overkwam, of als hij ze niet meer kon voeden. Zou hij dan geen pijn voelen? Als hij zo van zijn kinderen hield, kon hij dan zo houden van alle kinderen? Boeddha suggereerde hoe de heerser zijn liefde zou kunnen verbreden en vergroten door eenzelfde liefde ook voor andere kinderen te hebben, zodat hij alle kinderen in zijn hart zou kunnen dragen.

Liefdevolle vriendelijkheid als betere liefde

Siddharta kwam met een betere vorm van liefde, die ook niet vrij van pijn was, maar wel minder pijnlijk. Hij stelde voor om liefdevolle vriendelijkheid te beoefenen. Om liefdevolle vriendelijkheid een benadering te maken naar alles. Hij adviseerde om liefde te verbreden, zodat het alles en iedereen zou toelaten en een liefde te beoefenen die niet (of minder) gebaseerd was op verlangen en vasthouden.

Mindfulness, oftewel het boeddhistische leven in aandacht

Het is die liefdevolle vriendelijkheid die iedereen en alle omarmt die de Boeddha Siddharta zijn leerlingen aanleerde. Die vorm van liefde was niet vrij van pijn, maar de pijn was wel minder sterk en de liefde hielp velen. Het vraagt misschien wat tijd en inspanning om er te komen, maar mindfulness (de boeddhistische beoefening van leven in aandacht) is in elk geval meer vol van een vorm van liefde die meer vrede geeft.

Hoop voor niet boeddhisten

En ook voor degenen die het niet beoefenen is er hoop, want zoals uit het bovenstaande blijkt, is ook lijden zelf in staat om je te leren wat je moet weten. Soms moet je wel diep lijden, om er te komen, maar het kan. Als het pijn genoeg doet dan leer je het vanzelf.

Menselijke grootsheid

Wij mensen zijn tot veel in staat, tot grootse daden en diep voelen, maar we veranderen vaak pas als de crisis groot genoeg is. We houden van crisis, en van drama, dat is nu eenmaal onze aard.

We houden gelukkig ook van liefde en zijn in staat tot groot goed, en tot grote liefdevolle daden, om onze innerlijke staten zodanig te vormen en beheersen dat elk mens, dier en zelfs elke plant, en elk dood object, welkom door ons ontvangen kan worden en een plek kan hebben in ons hart. Wij hechten en verbinden ons snel en vechten even gemakkelijk tegen al het andere of om te krijgen wat wijzelf, of de onzen, nodig hebben

Niets zo pijnlijk als liefde

Het antwoord op de vraag, of liefde pijnlijk is, blijft echter nog steeds: Ja, er is niets zo pijnlijk als liefde. Dat is echter goed nieuws, want er is ook niets zo waardevol als liefde. Welke weg of voedingsbodem we ook kiezen of tegenkomen, liefde zal altijd aanwezig zijn in alle mogelijke vormen. Zelfs als we het niet herkennen. Zelfs als het ons ons leven kost.

De eerste les van liefde is goed leren luisteren

Geef de waarde alsjeblieft door

Als je dit artikel waardevol vindt, en het raakt of inspireert je, wil je me dan helpen om het te verspreiden, door het te delen met andere mannen en vrouwen? Dit kan door middel van de social media knoppen hieronder. Maar ik vind het ook altijd fijn als je een reactie achterlaat.

Wat inspiratiemuziek omdat ik blij met je ben

Just Like You door Keb’ Mo’

Don’t give up door Herbie Hancock, P!nk en John Legend

✔ Reageer ✔ Deel ✔ Vind het leuk