Een familieopstelling, vergeving en het verlangen naar onschuld

Nadat de zoon zijn eigen familieopstelling achter de rug had, kwam in hem de behoefte op om opnieuw met zijn moeder te praten. Hij had de opstelling gevraagd omdat hij steeds voelde dat iets hem terughield om voluit te leven en daar maar niet in verder kwam.

De openstaande rekening

In de opstelling was hij opnieuw in contact gekomen met het gemis uit zijn jeugd, datgene wat hij nog steeds wilde van zijn ouders maar nooit gekregen had. Daarbij had hij in de opstelling ontdekt dat hij een grote last droeg voor zijn ouders. Nu hij dat ervaren had in de opstelling wilde hij naar zijn moeder om met haar erover te praten.

Gesprek met moeder

In het gesprek begon hij over zijn gemis te praten en wat hij nooit had gekregen en vrij snel merkte hij dat zijn moeder begon te sputteren en verdedigen. Nee mama, luister gewoon even naar me. Het gaat me er niet om dat ik wil vertellen dat je een slechte moeder was of dat je tekort schoot of het slecht deed, ik wil je gewoon vertellen wat ik heb geleerd en hoe het nu is.

Als we over schuld praten bedoelen we doorgaans dat iemand iets heeft genomen dat niet van hem was, of ons iets heeft onthouden waar we recht op hadden. Schuld is dan synoniem aan een onvrijwillig offer en de eigenaar van de schuld is degene die het offer veroorzaakte. Deze dader krijgt schuld toebedeeld en wordt geacht het goed te maken of zijn schuld zichtbaar te dragen.

Mamma luistert en ontspant

Na en tijdje stopte zijn moeder met tegenstribbelen, terwijl hij doorging om te vertellen over zijn gemis en de opstelling, hoe het werkt en wat hij geleerd heeft. De sfeer verzachte en zijn moeder begon meer te luisteren en raakte onder de indruk van zijn verhaal. Het eindigt met een wederkerig gesprek waarin ze hem uiteindelijk vertelt hoezeer ze onder de indruk is en dat ze nog veel van hem kan leren.

Wat wilde de zoon nog van zijn moeder?

Wat vind je van dit verhaal? Mooi? Als je dit zo leest, wat is daarin je indruk van de beweging die de zoon hier maakt? Wat is je indruk van de dynamiek die zich in het gesprek afspeelt tussen moeder en zoon? Was het goed van de zoon om zo naar zijn moeder te gaan vlak na de opstelling?

Hoe kwam het dat de moeder reageerde alsof ze een verwijt of schuld toebedeeld kreeg? Was het terecht dat ze zo reageerde? En hoe zit het vervolgens met de uitkomst van het gesprek? De zoon lijkt bij zichzelf te blijven en wil geen schuld toewijzen. Maar wat is de beweging van de ziel hier? Welke uitkomst geeft vrede en innerlijke harmonie?

Grote zoon,  kleine moeder?

Let vervolgens eens op de verhouding tussen moeder en zoon nu. Hoe verschilt die van hun verhouding voorafgaand aan het gesprek? Wie is groot wie is klein, of zijn ze gelijk groot? Wie heeft leiding en wie volgt wie? Wie geeft en wie ontvangt? Wie was er voor het gesprek groot of klein of gelijk? Wat is er veranderd in de verhouding?

Is de moeder gegroeid of gekrompen? Is de zoon nog zoon of eigenlijk meer partner of ouder geworden? Noemt hij haar nog moeder, of is hij de voornaam gaan gebruiken en wat betekent dat?

Aspecten van systemische ordening

Dit soort vragen moet je stellen als je aan de slag gaat met systemisch werk oftewel familiedynamieken en familieopstellingen. Daarbij is een basisgegeven dat we weten uit vele jaren eerdere opstellingen dat de ordening van leven is dat ouders vooral geven aan kinderen en kinderen vooral mogen ontvangen zonder terug te geven. Als die dynamiek zich keert mag je opletten wat er speelt, en soms zie je dan een kind die de plek van zijn ouders heeft ingenomen.

Neem even de tijd om het verhaal nog eens te volgen met deze vragen in gedachten en voel in jezelf wat de beweging hier is en hoe de posities zich ontwikkelen. Wees daarbij nauwkeurig, want de bewegingen zijn vaak subtiel.

Wat bewoog de zoon en hoe reageerde de moeder?

Stel jezelf uiteindelijk de vraag wat het was in de zoon dat hem bewoog om direct na een opstelling met zo’n verhaal naar zijn moeder te gaan? Wat wilde hij daarmee (vaak onbewust) bereiken, en welk verhaal heeft hij zichzelf waarschijnlijk vertelt om dat te rechtvaardigen?

Wat was zijn basisboodschap en innerlijke houding? Kwam hij nederig? Kwam hij alsnog zijn recht halen? Kwam hij vergeven, en moest zij weten dat hij het deed (en waarom was dat belangrijk, en wat deed het tussen hen)?

Vanuit Bert Hellinger met zijn familieopstellingen hebben we meer geleerd over de werking van het geweten. Ons geweten en wat we goed of slecht vinden blijkt daarin niet een universeel gegeven, maar een functie van de groepen waaraan we zijn verbonden.

Ons geweten spreekt slechts de waarden en gedragingen van ons groepslidmaatschap uit via ons gevoel. Als we iets doen wat tegen die waarde of gedragsnormen ingaat dan hebben we een slecht geweten (voelen schuld en schaamte) en binnen de waarde en gedragsnormen voelen we ons rustig en hebben een schoon geweten.

In de kern van ons wezen zijn we groepsdieren die leven in kuddes.

Disclaimer: familieopstellingen bieden geen dogma maar een onderzoek

Laat ik beginnen met te stellen dat in opstellingenwerk iets pas geconcludeerd kan worden als de opstelling het zichtbaar maakt. Niet de therapeut maar de opstelling brengt de dynamieken. Het bewijs zit daarom in de opstelling en wat ik zeg is dus slechts een waarschijnlijke mogelijkheid die ik deel om je iets te demonstreren en tonen.

In een concrete situatie met concrete personen zou ik dus eerst een opstelling moeten neerzetten om te toetsen of het in die situatie daadwerkelijk klopt en dat betekent dat uitzonderingen en andere dynamieken altijd mogelijk zijn.

Uitzonderingen zijn uitzonderlijk

Omgekeerd betekent dit niet dat je zomaar kunt concluderen dat jij waarschijnlijk die uitzondering bent en het toch goed bedoelt, want dat is meer de wens die de gedachte leidt en een behoefte om aan onschuld vast te houden. Lees daarom eerst verder en stel je open voor een mogelijkheid die je kunt onderzoeken.

Heeft de zoon zijn probleem al opgelost?

De eerste vraag voor mij is: heeft deze persoon zijn probleem of vraag daadwerkelijk al opgelost in de opstelling? Wat denk jij? Denk er eens over na… Stel de dynamiek is dat de zoon hier nog met een onvervuld en gefrustreerd onbewust verlangen rondliep, iets dat we in opstellingen ook wel een openstaand recht kunnen noemen? En stel daarbij dat de zoon van alles “draagt” voor de ouders wat eigenlijk het lot van de ouders is en niet de zijne? Wat zou je dan verwachten van een opstelling die zijn vraag oplost?

Als een kind zijn ouders veroordeeld of sterk afkeurt dat zondigt hij tegen de impliciete loyaliteit aan zijn ouders. Deze loyaliteit is een altijd aanwezig gegeven ook als het aan de buitenkant heel anders lijkt.

De gebruikelijke praktijk om een kind zijn ouders te laten aanklagen bij bijvoorbeeld mishandeling of seksueel misbruik is daarom uitermate schadelijk voor het kind. De oorspronkelijke gevoelens van het kind, voordat de omgeving begon aan te dringen op andere gevoelens, zijn vaak ook niet afkeurend naar de ouder.

Wij kunnen dat vanuit onze waarden en idee van psychologie echter niet begrijpen en blijven drukken tot het kind toegeeft en daarmee zichzelf in een positie zet waarin geluk nauwelijks nog te vinden is. Doorgaans gaat het nadien dus niet goed met dergelijke kinderen.

De beweging van een familieopstelling

In het bovenstaande geval zou de zoon in een opstelling ongetwijfeld de volgende bewegingen mogen maken:

1. Zoon krijgt besef van zijn openstaande claim (zijn onvervuld recht) en boosheid en daalt van daaruit in zijn gemis en onderbroken uitreiking (door pijn teruggetrokken).
2. Zoon komt voorbij zijn afwijzing van zijn ouders en hun (in zijn oordeel onvolmaakte) gift en beseft dat het totaal van wat hij kreeg, inclusief het gemis, ruim voldoende is geweest om mee verder te kunnen en beseft dat de belangrijkste gift is geweest dat hijzelf bestaat.
3. Zoon geeft de last terug aan de ouders, omdat hij daar hoort. Het kind beseft dat hij uit liefde gedragen heeft, en dat het kinderlijke overmoed en loyaliteit naar de ouders was waardoor hij zelfs heeft geprobeerd om het te dragen.
4. Zoon beseft dat de last veel te zwaar is geweest voor hem als kind en in het teruggeven wordt de verbinding met de ouders deel als hersteld.
5. Zoon reikt opnieuw uit naar de ouder, dit keer zonder claim, en aanvaart de ouders als de enige juiste ouders en neemt zijn eigen plek in als de kleine in de relatie tot zijn ouders.
6. Als er bij de ouders zelf nog iets in de weg staat, wordt dat natuurlijk eerst opgelost voordat deze beweging geprobeerd wordt, maar dat is niet de zaak van de zoon.
7. Ofschoon een ouder hierin misschien (zelfs vaak) naar de zoon wil toe rennen, is de beweging die de zoon het meest dient om de zoon naar de ouder te laten bewegen zodat duidelijk is dat de zoon zijn claim loslaat en de ouder aanvaart.
8. De zoon krijgt door de ouder volledig te nemen toegang tot de volledige levenskracht die de ouders doorgeeft (zijn potentieel en geboorterecht), en voelt zich daardoor verbonden met de ouders en ervaart de steun van de ouders in zich die zijn plek bevestigt en kracht geeft.
9. De zoon, het kind, heeft nu toegang tot zijn volledige kracht en heeft nu toestemming vanuit het familiesysteem om voluit te leven, en daarin zijn eigen weg te gaan met alles wat hij kreeg en leerde.
10. De ouders zelf dragen rustig hun eigen lot en hebben daarvoor de kracht, en beiden hebben het goed en de liefde stroomt weer vloeiend door (in elk geval dit deel van) het familiesysteem, van voorouders door naar de zoon.
11. De zoon heeft nu wortels in zijn oorsprong, heeft kracht en is ingedaald in zijn lichaam. Zijn behoefte is vervuld en hij is rustig en stabiel en staat met een stevigheid die niet meer bevochten of verdedigd hoeft te worden.
12. Door al deze bewegingen heeft de zoon niet alleen zijn ouders gevonden, maar heeft hij ook respect en eerbied voor zijn eigen oorsprong gevonden. Hij is blij met de kracht en grootsheid van zijn ouders en alles klopt en is in harmonie, ongeacht wat er gebeurd is en hoe zwaar het lot van de betrokkenen is geweest of nog is. Er is harmonie in het systeem met voor ieder zijn eigen plek. Hoe mooi is dat?

Familieopstellingen begeleiden een diepgaand proces

Ik schrijf dat hier even zo snel op, maar in opstellingen is het een heel proces om daar te komen. Niet elk kind blijkt dan zomaar in staat om voorbij zijn boosheid en claim te komen en zijn kind-plek in te nemen. Maar deze stappen zijn nodig om het “kind” te helpen om met volledige kracht en innerlijke toestemming te kunnen leven.

Is de verbinding hersteld?

Deze verbinding heeft het nodig om hersteld te worden en deze zoon dacht dat hij dat gedaan heeft, maar heeft hij dat? Als hij al die stappen gemaakt had en zijn vraag is opgelost, de verbinding en zijn plek is hersteld, waarom had hij het dan nog nodig om naar zijn moeder te gaan om haar nog eens over het gemis te vertellen en de rest?

Het antwoord op basis van zijn gedrag luidt natuurlijk: Het is nog niet (helemaal) opgelost. De zoon heeft de beweging nog niet helemaal gemaakt. Zijn behoefte en gedrag vertelt ons dat.

De werking van het geweten verklaart hoe het kan dat mensen verschillende en zelfs tegenstrijdige waarden en normen kunnen leven met een schoon geweten.

De waarheid aanvoelen in de reactie van je lichaam

Waarom reageert de moeder vervolgens alsof zij schuld toebedeeld krijgt? Omdat ze dat ook krijgt, natuurlijk. Door haar te vertellen over de onvervulde claim, geeft hij haar opnieuw schuld alleen op een wat subtiele en verborgen manier.

Ultieme wraak voor gemis

De zoon heeft de ultieme wraak gevonden: schuld toekennen zonder mogelijkheid van herstel. We noemen het ook wel vergeving en de uitkomst ervan is ongelijkwaardigheid en tenminste een persoon die onbevredigd en klein moet blijven en dat zelfs niet meer mag uiten.

Het is niet mogelijk om een gemis te vertellen wat bestaat uit iets wat je van een ander had willen krijgen, zonder daarin ook impliciet de boodschap mee te geven dat die ander schuld heeft aan jouw pijn en dus verantwoordelijk is voor jouw pijn.

Soms is de veroordeling door het kind juist een uitdrukking van de loyaliteit aan het familiesysteem, en onderdeel van de onzichtbare familie-dynamiek, maar ook dan straft het kind zichzelf voor de buitensluiting en afkeuring van zijn ouders. Het kind voelt zich in die straf en de beperkingen van zijn bestaan dan echter heel harmonieus en onbegrijpelijk goed. Voor het kind klopt de straf in dat geval en is de veroordeling ook kloppend, en is daarmee alles weer goed.

Jij hebt het gedaan!

Hoe vaak heb jij in je leven iets gezegd als “Als jij zo doet, dan <voel ik een negatieve emotie of vertoon pijnlijk en aanvallend gedrag>” of “Je maakt dat ik <me slecht of juist blij of gelukkig of gedrag vertoon> voel”. Dat is precies deze beweging.

Onvrede lekken en wat het doet

En hoeveel mensen ken je die heel vaak hun onvrede “lekken” en daarmee steeds impliciete of expliciete verwijten aan jouw adres brengen? Hoe prettig is dat voor de ontvanger vervolgens en zou je dan ook niet graag willen dat ze er iets beters me deden dan het continu op die manier naar je toe te brengen en te slachtofferen?

Dat het onprettige reacties voelt komt door de schuld die in hun boodschap wordt meegegeven en die jij dan ontvangt en weer kwijt kunt. Met een beetje pech gaan jullie dan wederzijds spiegelen en onvrede lekken omdat geen van beiden het echt kan dragen of oplossen.

Miskende behoeften: buigen of breken?

Allebei heb je behoeften en wil je jezelf kunnen zijn (en dus niet aanpassen) maar het lijkt of een van beiden moet buigen of breken om het op te lossen en wie buigt er zonder lekken. Dat is het strijdparadigma en daarin zit weinig oplossing.

Slimmer schuld toekennen

Beiden proberen na verloop van tijd slimmer te worden in lekken en toekennen van schuld, een manier te vinden dat de schuld die je geeft niet direct weer terug kan komen. Vergeven is zo’n slimme manier, tenminste zolang het lijkt te werken en je bereid bent mensen te laten gaan die je onschuld niet verdragen.

Liegen en doen alsof

Vaak liegen we over de schuldtoewijzing naar onszelf en de ander en verwachten bovendien dat die ander doet alsof er geen schuld-transactie plaatsvindt. Die vindt echter wel plaats en ander weet. Degenen die goed aanwezig zijn in hun lichaam kunnen dat voelen.

Irritatie, verdedigen of vertrekken?

Het is daarom ook geen wonder dat we gevoelens ervaren die een beweging uit de schuld in gang brengen. Irritatie bijvoorbeeld, of een impuls om te vluchten uit de ruimte of innerlijk uit je lichaam.

Verdedigingsimpulsen zijn er ook, wat betekent een behoefte om de schuld terug te geven met bonus. Wat het aangeeft is dat blijven en verdragen of onderdrukken niet lukt en dat je nog niet genoeg het contact met je lichaam kon verbreken (dissociëren of innerlijk “weggaan”) om het te negeren. In dat geval moest je er dus iets mee.

Als wijzelf schuld toekennen

Als wijzelf uitzenden kunnen we deze transactie wel negeren en vergeten omdat wij dan degenen zijn die de schuld toekennen. Alleen degene die de schuld toewijst kan zichzelf daarmee in onschuld wanen.

Verborgen daderschap

Er zit echter verborgen daderschap in deze beweging, die temeer duidelijk wordt wanneer de schuldtoewijzing onterecht is en gebaseerd op een aanname of misverstand. De ander wordt boos of ervaart onrecht of miskenning. Misschien werd teveel schuld toegekend en het eigen aandeel ook meegegeven. Deze vorm van daderschap wordt zelden erkend of genomen.

De zoon straft zijn moeder alsnog

Terug naar de zoon: De zoon straft hier impliciet zijn moeder nog een beetje voor wat hij niet kreeg (of juist wel) en maakt zijn moeder daarmee kleiner en zichzelf groter. Met die daad loopt hij weer groot risico dat hijzelf de ouder wordt (wat zijn ouder in een kind-positie dringt) of dat hij de partner wordt van zijn inmiddels te “klein” geworden moeder. De moeder moet dat trouwens wel toestaan, want als zij stevig op haar eigen plek staat kan het kind dat niet doen.

Een schijnbaar geblokkeerd of gepijnigd mens in een moeilijk leven (met eventueel een zwaar ziektebeeld) zich in die situatie heel goed in balans en rustig kan voelen (met een schoon geweten) terwijl diezelfde persoon zich niet goed voelt als zijn leven verbetert en hij volgens de maatschappelijke norm beter af is.

In dat geval zal hij zich ook onbewust verzetten tegen het “verbeteren” van die situatie. Dat is geen weerstand, maar de invloed van zijn familiesysteem, en is op het niveau van psychologie niet genoeg te begrijpen noch verhelpen.

Kind blijven en ontweken verantwoordelijkheid

Iemand die de schuld weer naar een ander brengt ontloopt met de eigen schuld ook de eigen verantwoordelijkheid en is dus gedoemd om zich groot en onschuldig te voelen, maar zich als ontevreden of vluchtend kind te blijven gedragen.

Als je dat eenmaal herkent zal je zien hoeveel van deze kinderen er in volwassen vorm rondlopen. Oordelen helpt hierin niets, dat is ook geen liefdevolle of helpende reactie. Rondlopen met afkeuring naar dit gedrag en anderen de les te lezen doet precies hetzelfde naar de ander en neemt ook zelf geen verantwoordelijkheid voor wat er in jou afspeelt.

Let op jezelf en laat de ander vrij

Wie zal zeggen dat je reactie niet precies hetzelfde verhult als waar je naar wijst? Nee uiteindelijk hebben al deze kinderen een plek en is dit de beste plek die ze konden vinden, en je kunt pas iets voor ze doen als je in een positie bent waarop die hulp welkom is en je weet hoe je dat kan doen.

Eenzame positie van het ongebonden kind

En tot dat moment leven deze oudere kinderen in een positie die heel eenzaam en waarin ze vooralsnog vast zitten. Vaak genoeg dragen ze offers voor hun familie met zich mee.

Bevroren leeftijd van onvolwassenheid

Volwassenheid wordt zo echter nooit bereikt, deze kinderen leven in een bevroren leeftijd. Volwassenheid betekent leren om zelf verantwoordelijkheid te dragen en de bereidheid om zelf terechte schuld te dragen en beantwoorden. Dat maakt volwassenheid moeilijker en schijnbaar minder aantrekkelijk dan kind zijn.

Gevangen in verlichting

Je denk dan misschien in lichtheid bevrijd te zijn, maar zit vervolgens gevangen in kunstmatig vastgehouden onschuld en het kind-zijn vluchtend van verantwoording en schuld. Het zijn dan anderen die het werk mogen doen en proberen jouw behoeften en problemen op te lossen en vervullen, terwijl jij onder hun vleugel je licht blijft voelen (voor zolang het werkt).

De bloedbanden kunnen niet doorgesneden worden, dus ook de blinde familie-loyaliteiten niet. Vreemd genoeg betekent dit dat een kind zich soms veel beter voelt als hij de soms grote offers geeft die de systeem-dynamiek van hem vragen dan als hij de maatschappelijke normen of psychologische idealen volgt. Alle kinderen hoe jong of oud ook zijn loyaal tot aan en voorbij de dood.

Vergeven als transactie in schuld

De beweging is vergelijkbaar aan vergeven. Vergeven is ook een schuld-transactie waarin de we expliciet schuld wegwuiven en tegelijkertijd impliciet schuld toekennen aan een ander. Tegelijkertijd blokkeren we in vergeving elke mogelijkheid tot herstel van gelijkwaardigheid of balans.

Jij bent schuldig en ik ben geweldig

De ander is niet alleen schuldig maar kan niet meer anders dan die schuld behouden, en wij hebben het overwicht met onze onschuld en zijn goed genoeg om er geen punt (meer) van te maken. Wat kan die ander nog doen of zeggen, behalve dankbaarheid? En hoe ondankbaar is het als die ander boos wordt over onze verheven vergeving?

Gij zult knielen en dankbaar zijn (of weggaan)

Heb je die boosheid zelf wel eens gevoeld in antwoord op zoveel onschuld en goedheid? Dan heb je de schuld gevoeld die je kreeg, vaak genoeg ook nog onterecht. Beiden raken schijnbaar bevrijd en beiden raken gevangen in ongelijkwaardigheid en een onvolledige relatie waarin degenen die vergeven is aak niet anders kan dan weggaan. Tegen zoveel onschuld is geen mens bestand.

Oneerlijke beweging, ontkenning van eigen aandeel

Ik hoop dat je begrijpt hoe het een heel oneerlijke, zelfs venijnige, beweging die we vaak anderen aandoen. Je zult echter merken dat in elke situatie waarin dat gebeurt, de ander zal reageren omdat die merkt wat er gebeurt en wat het met hem of haar doet. Relaties raken gemakkelijk verstoord door deze beweging.

Vergeving is dodelijk.

Terug naar de zoon

In het voorgaande verhaal van de zoon en zijn moeder blokkeert de zoon haar beweging om schuld door te geven, of terug, en om het goed te maken, waardoor zij met die schuld blijft zitten en het moet dragen. Ze heeft echter geen schuld, dus er zit oneerlijkheid in dit kind-gedrag. De moeder krijgt schuld voor de behoefte van het kind, of erger wordt klein gemaakt door te bedenken dat zij niet beter kon. Gelukkig blijkt zij bereid om te dragen en klein te worden waardoor het einde harmonieus lijkt.

Geluk kent vele uitdrukkingsvormen en ook een in de ogen van velen gekweld persoon met een zwaar lot kan daarin heel gelukkig zijn. Alleen niet in de vorm die velen bij dat woord bedacht hebben. Liefde is pijnlijk, maar in die pijn kan veel rust en waardigheid zitten. De eisen van de onbewuste familie-loyaliteiten hebben daarom absolute voorrang en kunnen slechts herkend worden als de opstelling ze zichtbaar maakt.

Liever blijf ik onschuldig

Bijna niemand wil zich deze waarheid bewust worden, want dat zou de eigen onschuld teniet doen. Een dergelijk bewustzijn zou je nooit meer toestaan te vergeven of vergeven te worden, en je zou voor altijd verantwoordelijk blijven voor jezelf. Wie wil dat nu? Eigenlijk verbaast het al dat je tot hier hebt gelezen. Het kan natuurlijk zijn dat je slachtoffer hiervan bent geweest, of dat je goed kunt dissociëren, maar anders ben je vast een heel bijzonder mens.

Voor als je er niet aan wilt

Gelukkig kunnen we deze analyse met simpele reacties bestrijden: Moet ik dan soms altijd maar boos blijven? Wat als die ander niet in gesprek wil of het niet eens wil horen of herstellen? Of de beste: je begrijpt het gewoon niet, en hebt nog veel te leren over liefde. Kies maar hoor, ik wil je zelfbeeld gerust steunen. Voel je vrij en vergeef er maar op los!

Wat als die ander onschuldig is of slechts deels schuldig?

De wedervraag is: Wat als die ander niet schuldig is, niet verantwoordelijk is voor jouw pijn? Hoe kan je die ander dan vergeven voor iets wat hij of zij niet deed, een schuld die onterecht is toegekend omdat jij alleen dacht dat die ander iets gedaan had? Hoe vaak heb je dat vervolgens toch gedaan, of anderen bij jou?

We zouden er verstandig aan doen om ons beeld van woorden als liefde en geluk bij te stellen zodat ze ook deze offers aan de groep en pijn omarmen. Liefde zonder pijn is in de praktijk een fictie die alleen in sprookjes stand houdt. Maar ja, wie wil er nu geen kind blijven?

Spiritueel vergeven

Gelukkig zijn mensen in staat om te negeren wat ze voelen en weten, want anders zouden dit soort bewegingen veel meer oorlog creëren dan feitelijk is waar te nemen. Spirituele mensen zweren vaak bij vergeven, maar die willen ook graag in een staat van verlichte onschuld leven en zichzelf schoon denken.

“Het ligt aan die ander dat hij zo negatief erop reageert”, zeggen we dan, “die is gewoon nog niet klaar voor liefde. Die moet zich ontwikkelen of is zich nog niet bewust.” We noemen alles energie en zeggen dat het anders is.

Wie is bewust genoeg om over bewustzijn te oordelen?

Maar zeg nu eens: Wie is hier eigenlijk onbewust en niet verbonden? Wie verhult zich in verhevenheid en onschuld en gaat innerlijk uit contact omdat het te zwaar voelt? Wie vermijdt hier het eigen aandeel, de verantwoordelijkheid omdat het te moeilijk lijkt om het anders te doen?

Gelijkwaardigheid binnen de ordening

Is er gelijkwaardigheid mogelijk, en wat dan? Ja er is gelijkwaardigheid mogelijk, en soms is gelijkwaardigheid ook tegen de ordening van leven. De zoon bijvoorbeeld zal nooit de gelijke van zijn ouders mogen zijn, noch de meerdere, want dan zou hij zijn eigen plek verliezen en daarmee zijn ouders, de bron van zijn levenskracht. Het kind is de kleine naar zijn ouders, en de grote naar zijn eigen kinderen, zo is het nu eenmaal.

Wat had de zoon kunnen zeggen binnen de ordening?

Wat was de goede houding geweest voor dit kind, deze zoon? Waarmee had hij binnen de ordening naar zijn moeder kunnen gaan?

Eigenlijk is er maar een boodschap, een signaal dat hij zijn plek en het leven heeft genomen, en zijn vraag zich heeft opgelost. Denk er eens over, voor je verder leest. Welke boodschap zou kloppen als het is opgelost, als de verbinding is hersteld?

Ikzelf zou zoiets als dit verwachten:

Dankjewel lieve mamma, voor alles wat u me hebt gegeven en wat u voor me deed. Door u ben ik de mens geworden die ik nu ben, en ik kan verder met wat ik van u kreeg. Ik weet dat het niet altijd gemakkelijk is geweest en ik eer uw leven in mijn leven. U bent de enige moeder voor mij, de enige juiste, en ik ben blij dat ik uw zoon ben. Ik ben de voortzetting van u en pappa met nog iets van mezelf. Door mijn leven eer ik u en pappa en alles wat u me hebt gegeven. Dankuwel lieve mamma. Dankuwel.

Deze woorden had de zoon kunnen geven om zichzelf nogmaals te bevestigen in zijn plek als kind en zijn moeder in haar plek als moeder. Hiermee had hij het cadeau van leven kunnen eren en haar offers en lot. En als hij dit had kunnen zeggen, waren woorden misschien zelfs niet nodig geweest, want zijn aanwezigheid had dan het verhaal al verteld.

De herkansing en de invloed van tijd

Hij heeft de woorden niet gesproken, en wat er nu is mag nog wat werk vragen. Hij wilde zijn gemis nogmaals vertellen en haar vergeven en daarmee impliciet nog wat vragen of groter zijn. Zo blijven we aan het werk, en ook hij zal nog wel eens wat verder onderzoeken.

Het is niet zo erg. Tijd bestaat niet in systemische verbindingen en er is altijd weer een volgende generatie die het voor hem kan oplossen of hetzelfde naar hem kan doen. Als hij geluk heeft komen die dan met de dank-boodschappen naar hem toe komt die hij misschien nog niet kon opbrengen. De tijd is geduldig en dat is goed nieuws.

Uit de werking van het geweten vloeit voort dat ontwikkeling altijd begrensd wordt door de grenzen van het geweten (de groepswaarden en -normen) of noodzakelijkerwijs deze moeten overtreden. Je kunt niet straffeloos het gedachtengoed van een groep overstijgen, dat kost je uiteindelijk je groepslidmaatschap of je zult je weer moeten inbinden.

Hierdoor zal je merken dat je om verder te kunnen ontwikkelen je steeds zult moeten losmaken van een groep (of de groep maakt zich los van jou) en een nieuwe groep zult vinden om aan te verbinden. Als je ver genoeg door ontwikkelt, zal je alleen komen te staan (en kan zich een groep om je heen verzamelen). Dat lijkt mooier dan het is, want in dat geval zal jijzelf alleen sterk genoeg moeten staan en stand houden in de uitdagingen en aanspraken die zeker komen.

Wees en vriend, laat je reactie horen

Heb je wat herkent in het bovenstaande, dan hoor ik het graag van je. Laat ook eens horen als je andere ervaringen hebt of iets kunt toevoegen of aanvullen. Je ervaringen zijn welkom hier. Alvast bedankt voor het lezen en de reactie. Ik eer je lot en de moeder en vader in jou!