Een ander leven

Is het een ander leven dat je nodig hebt, een andere versie van jezelf? Moeten anderen veranderen? Ben je, of zijn we, ziek, getraumatiseerd, of anderzins verminkt? Er zijn veel rare eigenheimers, en heel verschillende mensen, op deze aardbol. Moeten een groot deel van hen gerepareerd worden, of veranderen? Is het helpend dat we ook psychische problemen ziekte noemen?  Dat en meer… lees het op eigen risico… je zou spontaan kunnen veranderen…

De wereld in eigenschappen, verleden en motivatie

Veel van de grootste menselijke prestaties zijn afkomstig van mensen met karakterfouten en een beschadigd verleden. De Hoover dam bijvoorbeeld is tot stand gekomen door een meedogenloze slavendrijver, die tegen alle kansen in zijn werklui tot het uiterste dreef en daarbij geen leven spaarde. De prijs is hoog geweest, maar zonder was deze dam er niet geweest, en ook het goede ervan niet.

En ook in Nederland zijn dat soort waterprojecten in het verleden geweest. Misschien is het daarom beter om open te staan voor het feit dat wat we vaak trauma noemen of een karakterfout, ook slechts een verleden, een eigenschap en een motivatie is.

Zoeken naar positieve waarde

Het zou wellicht beter zijn om slechts te vragen waar een pijnlijke eigenschap helpend, nuttig of zelfs nodig kan zijn. Bestuurders, ondernemers en managers doen dat doorgaans, en proberen die mensen te vinden die nuttig zijn voor het doel dat ze proberen te bereiken. Een voorbeeld is Jan Timmers bij Philps die met een pitbull mentaliteit iedereen angst aanjaagde in een tijd dat Philips een grote verandering nodig had. Dergelijke bestuurders zijn gangbaar als een organisatie een veranderingsmanager zoekt. Dan nemen ze een koppig doelgericht en gedreven krijger, en geen relatiegerichte en empathisch persoon.

Als je een dergelijk persoon zou bekijken als een incompleet en beschadigd mens dat imperfect is en gerepareerd moet worden, dan ga je voorbij aan de diversiteit die nu eenmaal ook een plek heeft. Het is niet de omgeving die bepaald hoe een mens perfect is, maar de mens zelf die zijn behoeften kan volgen. Als iemand wil veranderen en ontevreden is met zijn impulsen of verleden, dan mag hij het trauma-jasje aantrekken en hulp zoeken. Dit traumajasje is echter slechts zijn motivatie en verleden, en zijn behoeften liggen slechts in veranderen van wat niet werkt of als onprettig of ongewenst wordt ervaren.

Waarheid

Vergis het niet met waarheid. Ook het traumajasje is slechts een verhaal met een doel, zoals ook verhalen rond spiritualiteit en haar stromingen dat zijn en psychologie-verhalen dat zijn. Je kunt ze gebruiken, zelfs geloven, maar het zijn uiteindelijk slechts instrumenten in de zoektocht naar gerichte verandering.

Hoe gebrekkig moet je zijn?

Een compleet mens, zou waarschijnlijk ook niet zo’n goede manager zijn, omdat je wel een flink aantal bereidheden en gebreken moet hebben om daar je leven mee te vullen. Welk gezond mens wil zijn leven tot de knien in de prut staan, en verlangen naar meer prut om weg te scheppen? Welk weldenkend mens wil in een omgeving waar hij de hele dag ontevredenheid over zich heen krijgt en weinig goed kan doen, zijn leven doorbrengen?

Nee, waarschijnlijk zijn zonder dit soort innerlijke “gebreken” en motivaties allerlei rollen niet te vullen. Wat voor mens moet je bijvoorbeeld zijn om alles van comfort op te offeren om groots te worden in een vak, of om in de slangenkuil van politiek je levensvervulling te vinden, of om een groot leider te worden. We mogen blij zijn met onze beschadigingen, die ik dus liever eigenschappen en motivatie noem.

Zou jij…?

En laten we wel zijn, welke voordelen die rollen ook lijken te hebben… Zou jijzelf werkelijk in die schoenen willen lopen? Ik bedoel… inclusief alle plichten en verantwoordelijkheden, en al het gezeur en eventuele liegen en konkelen? Zou jij een omgeving willen met alleen vijanden, die je niet kan vertrouwen en hielenlikkers om je heen die je de hemel in prijzen vlak voordat ze de poten onder je stoel doorzagen? Zou jij werkelijk willen leven in een slangenkuil, of beslissingen nemen die groepen mensen doen lijden, zelfs laat sterven? Zou jij zo willen leven, vol met plichten waarin je niet jezelf kan zijn nog vanuit jezelf uiten (zoals politici en bestuurders)?

Het eerlijke antwoord is waarschijnlijk “NEE”. Misschien wil je iets van de glamour, de erkenning, de macht, of het geld, maar welk gezond en weldenkend mens zou er al die ellende bij willen hebben, al die onvrijheid en de lange dagen? Nee, dat wil je natuurlijk ook niet, net als ik. Degenen die het wel doen, hebben mogelijk eigenschappen en motivaties die wij als buitenstaander niet helemaal zullen begrijpen, maar als instrument voor het doel dat ze dienen kan dat heel nuttig zijn. En het is denkbaar dat een selectie van dat soort beschadigde mensen nodig zijn om dat te doen wat nodig is om ons het leven te geven waar we naar verlangen.

Herken de vaardigheid, de waarde?

Dus als je weer eens iemand ontmoet, denk dan niet te snel in trauma, beschadiging of andere betutteling. Vraag je gewoon af in welke context deze persoon en deze eigenschappen heel prettig of nuttig zouden zijn. In NLP kijken we naar alles eigenlijk op die manier. Daar bestaan geen problemen of gebreken, maar slechts vaardigheden en waarde. En dat is een verademing. Depressie is dan niet een ziekte, maar het vermogen om een innerlijke staat lang vol te houden en te herinneren. Dat het vervelend is, komt misschien omdat het en onprettige staat is die volgehouden wordt. Maar denk je eens in dat je hetzelfde zou kunnen met een staat van blijdschap of warme vriendelijkheid, of innerlijke vrede… zou dat het niet tot een heel nuttige vaardigheid maken?

Neuro Linquistisch Programmeren (NLP)

NLP oordeelt ook niet zoals we dat misschien gewend zijn. Hoe bijvoorbeeld kijk je naar een psychiatrisch patient die elke dag de duivel op bezoek krijgt, of naar een man die babies in hotdog-broodjes om zich heen ziet vliegen of iemand die geen verschil lijkt te ervaren tussen een gedachte, een verhaal en werkelijkheid? Richard Bandler een van de grondleggers van NLP kijkt naar zo iemand en vraagt zich af waarom die persoon is opgesloten, en wat er nodig is. Hij concludeert dat hallucineren niet de oorzaak is, want dat doen we allen (een architect hallucineert bijvoorbeeld gebouwen en wegen in een kaal veld). Dus wat is er dan aan de hand?

De beoordeling van Richard is dat de man met de duivel is opgesloten omdat hij erover sprak, en hij leert hem zijn mond te houden. De man met de vliegende babies leert hij het verschil tussen wat echt is en wat hij slechts hallucineert door hem te leren om te checken via aanraking. En de vrouw die geen verschil ervoer tussen werkelijkheid en fantasie, hypnotiseerde hij en leerde haar onbewuste om een rand aan te brengen op alle fantasiebeelden, zodat het ze het verschil ervoer. Geen van allen beschouwde hij als ziek, slechts mensen met een vaardigheid, of behoefte aan een vaardigheid. Het wordt een stuk eenvoudiger als je zo kunt kijken. De oplossing was hier slechts een simpele handgreep, en er was geen reden om ze verder op te sluiten.

Standaardmens

We zijn snel gericht om vanuit een soort standaard-ideaal-mens te redeneren, maar die bestaat gewoonweg niet. En eigenlijk zijn er ook geen gebreken. Als we gewoonweg kijken welke plek past bij wie we zijn, en waar het waarde zou hebben, dan is er misschien al weinig reden meer om ontevreden te zijn of iemand te willen veranderen. En als iemand wil veranderen, dan is er altijd die mogelijkheid. Mensen zoals ik staan dan klaar om dat te helpen veranderen wat op eigen kracht niet zo gemakkelijk blijkt te gaan, of helpen de verandering sneller voor elkaar te krijgen.

Psychopathologie

Een consequentie is wel, dat als dit allemaal klopt, de psyhologie en psychiatrie eigenlijk niet thuishoort in de pathologie (ziekteleer). En dat is ook precies wat grondleggers als Bert Hellinger (familieopstellingen) en Richard Bandler (NLP) propaganderen. Diagnoses en pathologie is eigenlijk afkomstig uit de fysieke gezondheid (en ziekteleer) en heeft eigenlijk geen plek in de psychosociale gezondheid. In dat laatste zou het meer mogen gaan over leren, en het herkennen van problemen. Mensen met psychische problemen zijn precies dat… mensen met een probleem.. het zijn geen mensen die ziek zijn. Een probleem los je vervolgens op door iets te veranderen, of anders gezegd… door te leren. Ziekte, dat is volgens deze grondleggers iets van het lichaam.

Gezondheidszorg en financiering

Maar wie betaalt die psychotherapeut dan nog, als het geen kwestie van gezondheidsverzekering is? Daar kunnen we het over hebben. Ook nu wordt er al veel door particulieren zelf betaald in dat segment. Er zijn veel mensen ontevreden over hun verleden en hun leven, dus motivatie genoeg. Eigenlijk is het ook beter zo, want als we de modellen van lichamelijke gezondheid gaan gebruiken op de psychische zorg, dan werkt dat alleen maar tegen. Het is beter als iemand echt kiest voor de hulp die hij of zij opzoekt, en die keuze wordt duidelijker als er ook eigen geld uitgegeven wordt.

Ziekte-paradigma

Ook werken diagnoses hypnotisch door op de psyche, waardoor iemand symptomen gaat ontwikkelen die er nog niet waren of langer ziek blijft omdat de diagnose een genezingsduur aangaf (of erger… zei dat er geen genezing mogelijk was. In het domein van de psyche is het al een probleem als iemand ziek genoemd wordt en dat gaat geloven, en nog meer als er diagnoses zonder positief einde worden verstrekt. Niet voor niets zijn er therapeuten geweest die alleen diagnoses die ze konden genezen toekenden, en de rest open lieten. En zit er niet impliciet in die diagnoses dat er zoiets is als een gezond mens en dat de anderen dus ziek of beschadigd zijn en gerepareerd moeten worden?

Eigenlijk een enorme verspilling van talent als je het zo bekijkt, want die eigenschappen die we ziekte noemen hadden nog steeds waarde, en als we uit het kader van ziekte waren gebleven hadden we misschien herkend dat het probleem simpel oplosbaar was, zoals die eigenheimer Richard Bandler dat heeft gezien in tal van casussen. We hebben gevangen gezeten in onze denkwereld. En als ontevredenheid een ziekte is, dan zijn we misschien bijna allemaal ziek. Dat zal toch niet zo zijn? Misschien heeft gezondheid vele vormen.

Een beter leven

Nu we beter weten, kunnen we eindelijk op zoek naar dat beter leven, waarbij we neutraal kunnen waarnemen onder welke omstandigheden iets waardevol is. En dan kunnen we gebruik maken van al die talenten en vermogens op een manier die ons als geheel verder helpt. Dat koppig doorzetten is dan evenzeer van waarde, als dat hallucineren (geen visionair kan zonder), als dat geduldig gaan zitten met iemand om na te gaan wat er nodig is. Er zijn veel mensen met eigenschappen die we niet allemaal hebben, en die van waarde kunnen zijn als we uit het kader stappen van hoe we het steeds hebben gedaan. Dan beginnen we gewoon met zelf veranderen, en verandert de wereld vanzelf met ons mee.

Hoe meer wij voor anderen en hun eigenschappen kunnen openstaan, hoe beter ons leven en de wereld kan worden. En als jij het niet kan, dan gaan we gewoon op zoek naar die omstandigheden waarin dat een positieve en waardevolle eigenschap is en kan je die plek vervullen. Want er is een plek voor iedereen, ook de raren en de onveranderlijken. Dat het laatste niet bestaat, doet daar niets aan af. De nieuwe tijds goeroes ten spijt is een betere wereld misschien niet de uitkomst van een collectieve beweging naar individuele verlichting, maar slechts een omarming en herwaardering van de verschillen die er zijn.

Er is plaats voor ons allemaal!

Gandhi zei het al: “Er is plaats voor ons allemaal”. Meer dan dat diepte inzicht is niet nodig. De rest is slechts het ontdekken waar die plek voor jou en die ander is.

Zeg het voort…

Als je dit artikel waardevol vindt, of wanneer het je raakte of inspireert, wil je me dan helpen om het te verspreiden, door het te delen met anderen? Druk even op de social media knoppen hieronder. Vertel me wat je ervan vond. Ik stel het erg op prijs als je een reactie achterlaat.

✔ Reageer ✔ Deel ✔ Vind het leuk