Hoe bizar eigenlijk: familieopstellingen, een duik in liefde?

Familieopstellingen zijn voor velen onder ons behoorlijk buiten te box. We zijn wel gewend aan het idee dat onze vroegere ervaringen ons gevormd hebben, maar dat er een direct verband ligt tussen wat wijzelf voelen en doen en de daden en gevoelens van mensen die we niet eens gekend hebben is voor velen best even slikken. En familieopstellingen stoppen daar niet eens, en suggereert dat we ons opofferen om een daad van deze mensen af te maken, te corrigeren of zichtbaar te maken, zelfs als het ons leven kost. Ik kan me best voorstellen als je wat moeite hebt dat te geloven. En toch is dat precies waar familieopstellingen al tientalle jaren naar wijzen en mee helpen, de onzichtbare familiebanden…

Wat familieopstellingen ons geleerd hebben is behoorlijk buiten de box. We zijn wel gewend aan het idee dat we (mede) gevormd worden door ons verleden (mensen en gebeurtenissen in ons leven), en er zijn velen die denken dat iets van henzelf verder leeft voorbij hun lichaam, dat iets van hen in een of andere vorm terugkeert in een ander lichaam, en dat er over die levens ook nog een soort vereffening is van vroegere (mis)daden of fouten (reïncarnatie en karma). Velen geloven in iets dat ons allen overstijgt, een hoger bewustzijn, dat ons met een bepaald doel of intentie begeleidt en leidt (God, of ziel, of welk woord je er ook aan wilt koppelen). En veel hiervan is het subject van geloof.

En nu is hier een therapeutische werkvorm die verbanden legt, niet met ons eigen verleden of mensen die we werkelijk hebben ontmoet, maar met mensen die we misschien helemaal niet gekend hebben, noch ontmoet, noch over gehoord hebben, een werkvorm die verbanden legt met gebeurtenissen die onze voorouders zijn overkomen, daden van voorouders die direct gevolg hebben op ons eigen gedrag, hoe we denken, en wat we voelen, door alle lagen van tijd en afstand heen. Deze werkvorm suggereert dat we als poppen aan een draadje, door krachten geregeerd worden die buiten onze controle liggen, en die ons lot bepalen.

Sterker nog deze werkvorm suggereert dat we ons opofferen om de ballast of fouten van anderen te herstellen, om de verstotenen terug te halen, de schuld van een ander te dragen, en diens straf in zijn plaats te ondergaan, onszelf doden als het systeem dat vraagt, of een moord plegen of ziek maken, allemaal in dienst van de groepen waar we deel van uitmaken. En dat allemaal volstrekt onbewust, zonder het te beseffen, zonder het te kunnen voelen, en zonder keuze.

Familieopstellingen en systemisch werk toont dit soort onzichtbare verbanden en patronen, die zich door de tijd heen vaak blijken te herhalen, alsof iemand uit een latere generatie een voorouder of diens familie representeert, en een (mogelijk onafgemaakte) gebeurtenis in diens leven herhaalt. Een behoorlijk boute stelling, zou ik ook zelf zeggen, zeker voor hen die geloven in individualiteit, maakbaarheid en emancipatie.

Een nageslacht die zijn voorouders herhaalt zonder kennis te hebben van dit verleden, zonder iets te voelen van de verbinding, zonder een besef van liefde(gevoelens) voor deze onbekende persoon, misschien met onverklaarbare gevoelens die niet los te schudden zijn, en niet kloppen met hoe zijn of haar leven ervaren wordt, met een aandrang om iets te doen zonder te weten waarom? Misschien een goede liefdevolle relatie hebben, niets missen, en toch weten dat hij of zij moet scheiden. Misschien de onweerstaanbare drang hebben om de huidige partner te doden, en zelfs de keuze van je partner, kan allemaal uit dit systeem komen. Of gewoon geen plek weten te vinden in het leven, je niet op je plek voelen, je ongewenst voelen ongeacht hoeveel bevestiging of liefde er ook aan je gegeven wordt? Je ontwricht voelen of van de ene ziekte of ongeluk in het andere terechtkomen? Familieopstellingen geven daarvoor een plausibele verklaring en een manier om die patronen zichtbaar te maken, de patronen zichzelf te laten tonen.

Vaak is het niet zo extreem, gaat het slechts over de plek die je hebt, je relatie met ouders of broers en zussen of je kinderen, of over een abortus die doorwerkt, maar het kan veel verder gaan dan dat. En de enige aanwijzing die je had voordat je ging onderzoeken was misschien een gevoel, of een gemis of iets dat je steeds tegenkwam, of een gefrustreerd doel. En dan blijkt daaronder iets van de familie te liggen. Iets dat herkenbaar is, iets dat je begrijpt als je het ziet, en wat je raakt. Het was slechts onzichtbaar op de achtergrond, wachtend, geduldig wachtend en ondertussen sturend.

En wonderbaarlijk genoeg verandert er iets door dat zichtbaar maken en wat er verder in zo’n opstelling en de begeleiding ervan gebeurt. Er lijkt iets te helen, te herstellen, tot rust te komen door dit zichtbaar maken, de druk gaat van de ketel en de herhaling is mogelijk niet meer nodig. Het lijkt alsof het herhalen van zelf dodelijke scenario’s slechts tot doel had om een onafgemaakt trauma of verhaal, een nog niet vereffende schuld zichtbaar te maken zodat het systeem zich kon herstellen. En dat is een mooi wonder, zelfs een wonder dat niet alleen verandering lijkt te brengen voor de vraagsteller die erbij was, maar zelfs uitreikt naar de familieleden die er niet bij zijn.

De onzichtbare verbinding tussen familieleden, die in de opstellingenwereld namen hebben gegeven als het wetende- of helende veld of het morfogenetisch veld (een term die vooral door de wetenschapper Rupert Sheldrake bekend is gemaakt als basis voor schijnbaar telepathische kennisoverdracht tussen levende wezens, en hoe leren collectief versterkt wordt).

Sommigen hebben geprobeerd de benadering van zingeving en spiritualiteit uit de taal en ideeën van Bert Hellinger te halen, en alles naar een klinisch psychologische benadering te brengen, en ofschoon ik soms hun opstellingen soms ook waardevol vind, mis ik daarin wel de diepgang en kracht van Bert Hellinger, het resoneert dan niet meer, en ik vraag me af of de werking daarmee hetzelfde zal zijn. De klinisch psychologische benadering lijkt de simpele elegantie van de bron van familieopstellingen te missen, en ik kan me moeilijk onttrekken aan de gedachte dat deze psychologen het gewoon een te grote sprong vinden om te veronderstellen dat onbekenden die niet eens meer leven invloed op ons leven kunnen hebben, en daar afstand van proberen te nemen, proberen om God en de ziel uit beeld te schrijven zoals de bijbel in de tiende eeuw herschreven is om het idee van reïncarnatie eruit te halen.

De onderwerpen waar familieopstellingen mee werken, en ook de taal die Bert Hellinger daarin gebruikt, zijn ook behoorlijk fundamenteel, en raken diepe kernen in ons, en het lijkt dat juist die blauwdrukken in ons van belang zijn om ons stevigheid en rust in onszelf te geven en daarmee een fundament in ons leven te vormen.

Andersom heb ik in spirituele kring ook wel van channeling horen spreken, als beschrijving voor het fenomeen dat je als je op een plek van iemand staat iets van informatie over die persoon doorkrijgt, en ongetwijfeld zijn er ook andere woorden, en soms worden ook andere spirituele praktijken en gedachten (vorige levens, karma, inzichten van een begeleider die ook medium is) vermengd met opstellingen wat ook weer wat kracht wegneemt. Het lijkt appels met peren te vermengen en tot een soep te maken die noch van het een noch van het ander nog iets herkenbaars houdt, en voor mij mist het daarmee focus en zuiverheid.

Natuurlijk is het aan jou om voor jezelf de vorm en plek te vinden die voor jou werkt, en ik denk dat het uiteindelijk ook een kwestie is van waar je jezelf prettig bij voelt hoe je zal kiezen. Misschien is het goed om je intuïtie te volgen in het vinden van een begeleider, of gewoon verschillende te proberen, tot je iets vindt dat de verandering brengt die je zoekt. Die plek die impact heeft.

Een inzicht laat systemisch werk (familieopstellingen) namelijk heel duidelijk zien, in elke opstelling opnieuw: Geen vraagsteller heeft het juiste idee al gevonden. Logisch natuurlijk, want als je het al had opgelost had je geen reden meer om de opstelling te zoeken. Mogelijk zorgen ideeën er ook voor dat je de oorzaak simpelweg niet meer kunt waarnemen, je filters of blinde vlekken, en is er iets van buiten nodig om je daarin te helpen. Maar vooral ook logisch omdat verandering niet ontstaat door ideeën, maar door een ervaring met diepe impact. Die impact kan voelbaar zijn in je emoties, maar ook dat is niet perse nodig. Een opstelling kan gerust ook vrolijk een licht zijn. Nee, waar het om gaat is dat de verandering indaalt, en een goed begeleider is voldoende bij je aanwezig om te merken wanneer je op de juiste plek bent beland. Een meester begeleider als Bert Hellinger zal je ook altijd in je kracht zetten voordat hij zelfs begint met je te werken.

Bert Hellinger (de man die familieopstellingen in de wereld heeft gebracht) is daar een absolute vakman in. Hij is zeker niet voor iedereen te volgen, en natuurlijk ook omstreden en zeker niet altijd aardig of zacht in zijn benadering, maar zeker een meester als het gaat om het begeleiden naar verandering, en het aanbrengen van verandering. Hij doet maar een ding, familieopstellingen, en doorgaans ziet hij zijn cliënten maar een keer. Over impact gesproken. En in dit intensieve werk blijft hij bij je, zelfs als hij schijnbaar afstand neemt en je weigert te helpen. Het is bijna kunst.

Hij kan dat doordat hij om te beginnen al zelf heel veel diepgang heeft, en weet waarover hij spreekt, mede door zijn werk als missionaris, maar ook omdat hij zich in veel andere therapievormen heeft ingewerkt, zoals emotioneel lichaamswerk, primal scream, hypnose en NLP. En al die expertise komt in dat ene moment in die ene opstelling of een paar deelopstellingen die hij met die cliënt doet samen. En hij doet niets anders dan deze levende non-verbale vorm van hypnose en lichaamswerk: Familieopstellingen. En eigenlijk doet hij niets anders dan mensen weer in contact brengen met hun bron.

Wat in elk geval duidelijk is, dat ofschoon je gedachten kunt hebben of ook dit verklaringsmodel waarheid is, het in elk geval oplossingen geeft voor belemmeringen en vastzittende patronen, en daarmee een antwoord geeft op een verlangen naar verandering. En ook toont het helder dat onze familie van herkomst, zelfs als we dat niet direct voelen, een enorme invloed heeft die verder doorwerkt dan we door hebben.

Opstellingen kan daar op een galante manier mee werken. En wat het verder ook doet, het raakt het hart en brengt je naar diepe gevoelens, misschien dieper dan je had verwacht te hebben. Maar het is het waard, want uiteindelijk zal je het effect merken, soms zelfs al als je uit de opstelling komt. Minder angst, meer rust, meer stabiliteit, verandering in je relaties, een diepere jij, zelfs als de omstandigheden moeilijk zijn zoals wanneer je lichamelijk ziek bent. Het is het waard. Jij bent het waard.

✔ Reageer ✔ Deel ✔ Vind het leuk